SAFRA a. (ar. safra).
1. Karaciğer tarafından salgılanan (günde 800-1 000 mİ) ve sindirime yardımcı olan, havada yeşeren altın sarısı renginde acı sıvı. (Eşanl. ÖD.) [Bk. ansikt. böl.]
2. Safra bastırmak, az bir şey yiyerek açlığını yatıştırmak. || Safra yeşili, siyaha yakın koyu yeşil renk. || Safrası kabarmak, açlıktan midesi bulanmak, kusacak gibi olmak.

—Esk. Sarı.

—Biyokim. Safra sitleri, kolesterol katabolizmasından ileri gelen ve safra kanallarınca, glikokol ve torin ile birleşik olarak salgılanan steroit yapılı asitler, (insan safrasında dört safra asidi bulunur: kolik asit, kenodezoksikolik asit, dezoksikolik asit ve eser miktarda litokolik asit. Kanda ve idrarda oran belirlemeleri bazı karaciğer hastalıklarını [sarılıklar] teşhis etmeye ve izlemeye yarar.) || Safra pigmentleri, safrada bulunan hemoglobinin katabolizmasından ileri gelen maddeler (en önemlileri bilirübin ve biliverdindir). || Safra tuzları, safra asitlerinin sodyumlu ya da potasyumlu tuzları, özellikle sodyum glikokolat ve torokolat. (Yağların emülsiyon haline geçmesini kolaylaştırır yağ asitlerini çözünürleştirir ve pankreas lipazını etkinleşti rirler.)

—Ecz. Sığır safrası, sığırdan elde edilen ve tedavide midevi ve kelagog olarak, katı özüt ya da toz halinde kullanılan kuru safra.

—Fizyol. A safrası, koledok kanalından gelen safra. || B safrası ya da kese safrası, safrakesesi nde toplanan safra. || C safrası ya da karaciğer safrası, karaciğerin içinde ya da kanalında bulunan safra.

—Tip. Safra aygıtı, bir yanda safrayı salgılayan (karaciğer) öte yanda safranın bağırsağa dökülmesini sağlayan (safra yolları) organların tümü. (Safra yolları, karaciğer içi safra yollarının oluşturduğu karaciğer kanalı, safrakesesi, safrakesesi kanalı ve koledok kanalından meydana gelir.) || Safra fistülü, safrakesesını dışa ya da sindirim kanalına bağlayan anormal ya da deneysel delik. || Safra oluşumu, safranın salgılanmasını sağlayan dokusal fizyolojik süreçlerin tümü. (Karaciğere özgü görevlerden biridir.) || Safra sirozu, karaciğerin içinde ya da dışında safranın birikmesinden ileri gelen siroz. || Safra söktürücü - KOLAGOG. || Safra taşları, özellikle kolesterolden oluşan ve safra yollarına yerleşerek karaciğer koliklerıne ve çeşitli kolesistitlere neden olan taşlar.

—ANSİKL. Karaciğer hücreleri tarafından safra kanalcıklarına salgılanan safra, saf- rakesesinde toplanır, burada biriktirilerek yoğunlaştırılır. Sindirim sırasında koledok kanalı yoluyla incebağırsağa (onikipar- makbağırsağı) akar. Yüzde 95'i sudur ve başlıca bileşenleri safra tuzlan, bilirübin ve kolesteroldür.
Safra bir sindirim özsuyudur, yağların sindiriminde rol oynar. Pankreas özsuyu ile birlikte, mide kimusunun asidini yanstzlaştırır. Öte yandan safrakesesi ile bağırsağın kasılma hareketlerini uyarır. Bazı metabolizma artıklarının ve birçok ilacın dışa atılmasında önemli rol oynar. Herhangi bir nedenle bağırsağa akmaması sarılığa neden olur.
Safra, kabızlığa ve bağırsaktaki sindirim bozukluklarına karşı kurutulmuş özüt halinde ağızdan ya da makat yoluyla kullanılır.