ALDOSTERON a. (fr aidosterone) Org. kim. ve Biyokim. Su ve tuz metabolizması üzerinde güçlü etkisi olan, mine- ralokortikoitler grubuna ait, C21H2806 formülünde böbreküstü bezi kabuğu hormonu.
—ANSİKL. Aldosteron insan fizyolojisi ve patolojisi üzerinde önemli rol oynar. Varlığından uzun süre kuşku duyulan bu hormon ancak 1953’te bir yandan S. L. Simp- son, J. F. Tait ve arkadaşları, öte yandan da A. VVettstein, T. Reichstein ve arkadaşlarınca yalıtılıp elde edilebildi.
• Yapı. Yapısı 1954'te belirlendi, 1955'te de sentezi yapıldı. Açık formülü 3-20 di- on, 11-21 diol, 18 al, A 4- pregnendir. Diğer böbreküstü hormonlarıyla karşılaştırıldığında kortikosteron ile aynı formülde olduğu anlaşılır, ama onun 18 numaralı karbonunda bir aldehit grubu vardır; adını da buradan alır. 21 numaralı karbonda bulunan oksihidril grubu ona su ve tuz metabolizması üzerinde güçlü özellikler sağlar.
H! - C - OH 21 I
aldosteron
• Metabolizma. Aldosteron böbreküstü bezinin en dış katı olan glomerüllü (yuma- cıklı) tabakadan salgılanır ve proteinlere tutunarak kanda taşınır; ancak karaciğerde metabolizmaya uğrar ve birleşir. Aldosteron ile metabolitlerinin hemen tümü böbrek yoluyla dışarı atılır.
• Biyolojik etkiler. Aldosteron, özellikle böbrekte hücre dışı ortamda, Henle halkasının yükselen dalında, uçtaki kıvrım borucukta ve toplayıcı kanalda, sodyumun alıkonulmasını ve potasyumun salı-, verilmesini sağlar. Hücre içi ortamda, hücredeki sodyumun ve hidrojen iyonlarının hücre dışı ortama geçişini, potasyumun da ters yönde akışını kolaylaştırır. Böylece hücre zarının kutuplanmasında ve kutup yitirmesinde önemli rol oynar.
Aldosteronun su metabolizması üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Sadece sodyumu alıkoyma yoluyla diürezi azaltır. Dezoksikortikosterondan farklı olarak, bünyeye alındığında genellikle ödeme ve hipertansiyona yol açmaz. Salgılanmasının düzenlenmesinde hipofizin etkisi azdır. Başlıca iki olaya bağlı olarak salgı oranı değişir: plazma potasyum oranı (artışı salgıyı çoğaltır); damar içi hacimlerdeki değişmeler (azalması salgıyı çoğaltır). Bu düzenlemenin mekanizması böbreğe bağlıdır; böbrek, renin ve anjiotensin denen iki hormon sayesinde aldosteron salgılanmasında önemli rol oynar.
Tıbbi patolojide, aldosteron salgılanma- sındaki yetersizlik (hipoaldosteronizm) ciddi hidroelektrik düzensizliklere yol açarak Addison" hastalığında gözlemlenen hayati belirtileri ortaya çıkarabilir. Aşırı salgılanması (hiperaldosteronizm), böbreküstü urundan dolayı ortaya çıkan bazı atardamar hipertansiyonu çeşitlerine yol açabilir (Conn sendromu).
ALDOUS (Lucette), İngiliz kadın dansçı (Auckland, Yeni Zelanda, 1938). Önce solocu, sonra Ballet Rambert'de yıldız olan Aldous, London’s Festival Ballet’de (1963-1966), daha sonra Royal Ballet'de (1966-1970) dans etti. 1971'de Avustralya'ya yerleşti, Australian Ballet'de çalıştı. Çok iyi bir tekniği olan sanatçı, yüksek virtüözlük isteyen rollerde büyük başarı gösterdi (Don Ouijote'üe Kitri rolü, Fındık -Kıran'da Svanilda rolü).
Kaynak: MsXLabs.org & Büyük L.
