PUL

1. Eskiden kullanılan akçadan küsçük metal para.
2. Taşıma ücretine karşılık posta gönderilerine, damga resmine karşılık kâğıtlara yapıştırılan, basılı küçük kâğıt parçası. (Bk. ansikl. böl. Postac.)
3. Kimi fantezi giysileri bezemek amacıyla kumaşa tutturulan madenden, sedeften, jelatinden vb. yapılmış yassı, delikli, küçük ve genellikle yuvarlak süs: Pullarla işlenmiş bir gece giysisi.
4. Tavla oyununda kullanılan tahtadan, plastikten vb. yassı ve yuvarlak taşlardan her biri.
5. Hayvanlara koruyucu bir örtü sağlayan, kendine benzeyen başka fanerlerle kiremit gibi üst üste binen ya da yan yana sıralanan, yassı ve sert deri faneri. (Bk. ansikl. böl. Zool.) 6. Bir pul etmemek - BİR. ll Pul pul, ince parçalar, levhacıklar halinde: Zamanla pul pul dökülen duvarlar. Derisi pul pul kalktı. ll Pul şişe, yeşil camdan, çok ince çeperli şişe. ll Bir pula satmak - BİR.

—Balıkç. Pul kazımak, balıkların pullarını kuyruktan başa doğru sıyırarak temizlemek.

—Bot. Genellikle yassı ve küçük boyda, yaprak kökenli bitkisel organ. (Bk. ansikl. böl.)

—Der. hast. Deriden kopup ayrılan üstderi parçası. (Çok küçük olanlarına “kepek” denir.)

—El sant. Bakırcılıkta yuvarlak kesilmiş bakır levhaya verilen ad. ll Pul oyası, ipliğe pul geçirip tığla ya da iğneyle çeşitli biçimlerde örerek yapılan oya. (Desen aralarına uygulanabildiği gibi birkaçı bir araya getirilerek üç boyutlu motifler de oluşturulur.)

—Esk. sil. Kimi zırhları oluşturan ve balık pullarına benzeyen küçük metal yaprakların her biri.

—Güz. sant. Pul pul kalkmak, bir vernik, boya vb. tabakası, bir resmin, heykelin yüzeyi sözkonusu olduğunda, pullar halinde ayrılıp dökülmek. (Bir tablonun pul pul kalkması, kullanılan verniğin ve boyaların kalitesizliğinden, yüzeyin iyi hazırlanmamasından ya da tuvalin rulo halinde sarılmasından kaynaklanabilir.)

—Mak. san. Güvenlik pulu, sıcaklığın aşırı yükselmesi durumunda güvenlik organı görevi yapan eriyebilir metalden pul. (Eşanl. GÜVENLİK RONDELASI.)

—Metalürj. Soğuk çekme işleminden sonra biçimlendirilmiş belirli boyutlarda metal levha parçası. (Eşanl. DİSK.) ll Haddelenmiş ya da dövülmüş çelik parçaların gövdelerinde ortaya çıkan özür. (Bk. ansikl. böl.) ll Dövme ya da çekiçleme gibi mekanik işlemlerin ürünün yüzeyinde kaldırdığı metal parça. (Genellikle kısmen oksitlenen demir alaşımlarının pullan, tufal olarak adlandırılır.) ll Yorulmaya bağlı olarak haddeleme merdanelerinden kopan küçük parça. ll Pul temizleme, kimi metallerin üzerini kaplayan oksit pullarını ya da tufalları giderme işlemi. (Yüzey temizleme işlemine benzeyen pul temizleme, mekanik [kumlama, saçma savurmayla temizleme] ya da kimyasal yöntemlerle [asitler] yapılır.)

—Mim. Üst üste binmiş kaplama öğelerini (örneğin kiremit, arduvaz) andıran süsleme (Roman çan kuleleri, gotik oklar ve ağırlık kuleleri, çoğu kez pullarla bezenmiştir.)

—Mim. ve Inş. Bindirilerek yan yana dizilmesi, yuvarlak, testere dişi ya da düzensiz çizgiler oluşturan çatı kaplama öğesi.

—Mim. ve Süslem. sant. Tespih gibi sıralanan, oldukça kalın ya da şişkin küçük disklerden oluşan bezeme.

—Parac. Bir sikke, bir madalya basımı için hazırlanmış, yasal ayarda ve ağırlıkta maden ya da alaşım parçası.

—Teknol. Bir sıkıştırma aygıtını kullanırken vidayla somun arasına konan, ortası delik, yuvarlak ve ince metal levha.

—Ferz. Pul işlemek, pulları belli bir desen oluşturacak biçimde kumaş üzerine dikmek. (Pul, iğneyi deliğinden geçirip kumaşa tutturarak ya da ortasına boncuk, inci vb. geçirilerek işlenir.)

—Tip. Tüberkülin pulu, üzerine bir damla tüberkülin konan ve verem alerjisini araştırmaya yarayan yapışkan pastil.