KABURGA a. (esk. türkç. kaburka'dan)
1. insanda, sırt omurları ve göğüs kemiği ile birlikte göğüs kafesini meydana getiren ve her iki yanda 12'şer tane olan içe doğru içbükey yay şeklindeki çok uzun kemiklerin her biri. (Eşanl. EĞE.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Kaburgaları çıkmak, sayılmak, aşırı ölçüde zayıf durumda olmak, iskelete dönmek.

—Anat. Kaburga-omur eklemi, kaburga başı ile omur gövdesi arasındaki eklem. |j Kaburga yayı, kemiksi kaburgalarla, kaburga kıkırdaklarının oluşturduğu bütün.

—Denize. Bir geminin ana yapısını oluşturan postaların tümü.

—Havc. Bir uçağın gövde yapısına giren ve gövde eksenine dik konumda yerleştirilen parça.

—Kasapl. Kaburga eteği, kasaplık sığırın, göğüs kemiğininin ucundan buta kadar olan, göğüs ve kann çeperinin alt bölümü.

—Mak. san. Kaburga yapısı, dökümle ya da kaynakla elde edilen bir parçanın (örneğin bir makine gövdesi) kaburgalarından oluşan iskelet.

—Mim. Bir tonozu inşa etmek ya da bir bezeme oluşturmak amacıyla bu tonozun altına örülen, doğrusal ya da eğrisel izdüşümlü, silmek kemer biçiminde öğe. (Eşanl. NERVÜR.) || Bir tonoz örgüsünün yontulmasıyla oluşturulan dekoratif kabartma. || Bir kubbenin iç ya da dış yüzeyini yükseklik yönünde bölümlere ayıran çıkıntılardan her biri. || Bir sütunda yiv oluklarını birbirinden ayıran şerit silme. || Ana kaburgalar sivri kemer çaprazlı bir tonozun ayrıtları altına yerleştirilen kaburgalar. || Çapraz tonoz kaburgası - OJİv. || ikincil ya da yan kaburga, alevli gotik üsluounda bir tonozda, bağlama kemerlerini tonozun mesnet noktalarına bağlayan kaburgalardan her biri.

—Bir tonozun dilimleri altına kafes biçiminde gerilen kaburgalar. || Yelpaze kaburgalar, kilit- taşı ya da bir mesnet üzerine merkezlenen kaburgalar.

—Saraç. Koşum takımında kaltağı oluşturan iki yan tahtadan her biri.

—ANSİKL. Anat.
• insanda. Kaburgalar yukarıdan aşağıya doğru sayılır; birincisi boyunla göğsün birleştiği yerde, on İkincisi sırt-bel bölgesi hizasındadır Üç çeşit kaburga vardır: gerçek kaburgalar (1,'den 7.'ye kadar) kıkırdaklarla göğüskemiğine bağlanır: yalancı kaburgalar (8, 9, 10) ön uçlarıyla alttaki kaburga kıkırdağına bitişir; kıkırdakları boşta kalan serbest kaburgaların (11, 12) ön uçları boşta kalır. Bir kaburganın arka ucunda, şu kısımlar bulunur: karşısındaki omurla eklemlenen baş, boyun ve omurun enine çıkıntısıyla eklemlenen tümsek çıkıntı. Her kaburganın kendine özgü biçimi vardır. Özellikle birinci kaburga daha geniş ve daha kısa olup yukarıdan aşağıya doğru yassıdır Bu kaburga, plevra kubbesi ve boynun tabanındaki organlarla bağlantıları bakımından cerrah için büyük önem taşır. Kaburgaların iç yüzeylerinde bir oluk bulunur, bu oluğun iki dudağına kaburgalar arası kaslar yapışır ve içinden de kaburgalar arası damarlar ve sinirler geçer Kaburgalara birçok kas yapışır, diyafram bunların en önemlisidir.

• Hayvanlarda. Kaburga sklerotom kökenli bir iskelet parçasıdır Arkada omurgaya dayanır, karın yönünde miyotomları birbirinden ayırır. Omurgalılarda başlıca iki çift kaburga dizisi bulunur: her bölüt yatay miyo- sept içinde bir çift sırt ve somatoplöre yakın bir çift karın kaburgası içerir. Çoksaçaklıgiller ile bazı kemikli balıklar her ikisine de sahip iken; ötekilerde sadece bir tanesi yerinde kalmıştır. Kıkırdaklı balıklarda kaburgalar kıkırdaksıdır; öteki omurgalılarda 2 ya da 3 öğe halinde az çok kemikleşirler Balıklarda kaburgalar karın tarafında serbest halde bulunur ve kılçıklardan güçlükle ayırt edilir Dörtayaklılarda kaburgalar, karın yönündeki göğüskemiğine (gerçek kaburgalar) ya da daha önde bulunan kaburgalara (yalancı kaburgalar) bitişebilir, karın tarafında serbest de kalabilir (serbest kaburgalar). Kertenkelelerin, kuşların ve memelilerin birinci omurlarında kaburga yoktur. Genellikle dört ayaklılarda, memelilerin bel bölgesini oluşturan kısımda, kuyruksokumu üstü omurlarda kaburga bulunmaz. Balıklarda kaburgalar vücudun yan kaslarına desteklik eder.