Türkiye'nin Akarsuları - Aras Nehri

Aras Nehri

Eski arap kaynaklarında el Rass, Doğu Anadolu bölgesinde doğan ve Hazar denizine dökülen akarsu. Toplam uzunluğu 1 059 km, Türkiye sınırları içindeki kesimi 548 km. Antikçağ'dan beri birçok dönemlerde siyasal sınır rolü oynamış olan Araş, Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya'nın en önemli akarsularından biridir. Bingöl dağlarının bol yağışlı ve karlı Kuzeybatı yamaçlarından inen kolların birleşmesiyle doğar; Tekman havzasını çevreleyen yüksek dağlardan gelen kolları da aldıktan sonra Palandöken dağlarının D uzantısını derin bir boğazla yararak Pasinler ovasına çıkar. Bundan sonra Doğu Anadolu'nun bu kesimindeki tektonik kökenli çukurlar dizisinin uzanışını izleyerek D.'ya döner ve Tuzluca'nın K.’inde önemli bir kolu olan Arpaçay'ı aldıktan sonra İğdır ovasına (tarihi Sürmeliçukur) girer. Burada, ovanın ortasında geniş bir yatakta akan ve ovayı çevreleyen yüksek dağlardan gelen kollarla beslenen Araş, Türkiye ile Ermenistan Cumhuriyeti sınırını oluşturur. İğdır ovasının G.-D. ucunda Türkiye'den ayrılır; bütün orta çığırı boyunca dağlık alanda geniş bir yay çizerek Azerbaycan Cumhuriyeti ve İran arasındaki sınırı meydana getirir. Azerbaycan Cumhuriyetindeki aşağı çığırında, gene kaynağını Anadolu’dan alan Kura nehriyle birleşir; Salyan’dan'sonra, geniş ve bataklık bir deltada birkaç kola ayrılarak Hazar’a dökülür. Aras'ın Türkiye topraklarındaki ortalama akımı 56,8 m3/saniyedir. Ancak bu değerin saniyede 1024 m3'e kadar çıktığı, 5,4 m3'e kadar indiği ölçülmüştür. Buna göre, daha çok yağmurlar ve eriyen karlarla beslenen nehrin ilkyazda kabaran ve güz başında alçalan sularıyla düzensiz bir rejimi vardır. Araş ve kollarından, özellikle kurak bir iklim altındaki orta ve aşağı çığırında sulamada yararlanılır. Türkiye'deki kesimi Kura ile birlikte Anadolu’daki en geniş iç akıştı havzalardan birini oluşturur.

Büyük Larousse

MsXLabs Üye Girişi