AĞIRLIK
—Mim. Ağırlık kulesi, osmanlı mimarlığın da, kubbe kemerlerim taşıyan ayakların ağırlığını artırarak merkezi kubbelerin yanlara doğru açılmasını önlemek amacıyla örtü düzenine eklenen kulecikler. ll Gotik mimarlıkta, payanda ayaklarının ve uçan payanda omuzlamalarının, ince uzun ve piramit biçimli tepeliği. (Başlangıçta statik dengeyi artırmak için konulan ağırlık kulesinde, Xlll.yy. dan başlayarak büyük ölçüde süslemeler kullanıldı; böylece ağırlık kulelerinde,mimarlık değil, marangozluk ve kuyumculuk ağırlık ka zanmaya başladı.)
—Ölçbil. Kütle ölçümüne yarayan bir yasal birim halinde adsal kütle işaretini görünür biçimde taşıyan katı cisim. (Eşanl. MAP KALANMIŞ KÜTLE.)
—Parac. Para ağırlığı, eskiden ağırlığı yasa yada kararnamelerle belirlenen ve pa raların ağırlığını denetlemekte ölçü birimi olarak kullanılan maden (bakır, demir, kurşun, bronz) parçası.
—Saatç. Sarkaç ağırlığı, bir duvar saati sar kaçının alt ucuna bağlanan bakırdan va pilmiş ağırlık.
—Şek san Normal ağırlık 100 mİ saf su da eritilen ve şekerölçerın 100 derecesi ne denk düşen şekerin ağırlığı (Uluslara rası normal ağırlık 26 gr'dır; bu birim Turkiye için de geçerlıdır)
—Tekst El dokuma ışçısınm, bırya da birçok çözgü ipliğine onları germek için astığı karşı ağırlık.
—Terz. Bir giysi eteğinin rüzgârla havalanmasını önlemek için, aşağı çekilmesini sağlayan, ipliğe geçirilmiş, şerit altına ya da kılıf içme konulmuş küçük kurşun disklerden oluşan dizi.
—Fizs. mekan. Asılı bir cismin ağırlığı askı kuvvetine eşit ve karşıt yönlüyse. o cisim dengededir; öyleyse ağırlık, cismi tutabil mek için harcanması gereken kuvvetle nitel olarak giderilebilir. Ote yandan merkez kaç eylemsizlik kuvvetim doğuran Yer in dönmesi nedeniyle ağırlık, çekim kuvvetleri toplamından biraz farklıdır ve düşey doğrultu Yer'in merkezinden geçmez, içsel bir özellik olan kütlenin tersine, ağırlık yere göre değişir. Ağırlık, cismin kütlesiyle bulunduğu yerdeki yerçekimi ivmesinin çarpımına eşittir. Terazi, iki cismin aynı yerde taşıdığı ağırlıkların, dolayısıyla kütlelerinin eşitliğini doğrulama olanağı verir; bu yüzden ağırlık ve kütle kavramları sık sık karıştırılır. Oysa kütlesi belli bir cisim Ay'a götürüldüğünde ağırlığı Yer'dekinden yaklaşık altı kat daha düşük olacaktır.
—Fizyol. insanın vücut ağırlığı doğumdan ergin çağa gelinceye kadar düzenli bir biçimde artar Bununla birlikte bu artışı gösteren eğri, düz bir çizgi değildir. Artışın çok hızlı olduğu bazı devreler gözlenir; bunlar özellikle yaşamın ilk ayları ve ergenlik dönemleridir. (BÜYÜME.) Ergin insanda kuramsal ya da normal ağırlığı hesap etmek için çeşitli formüller vardır Metropolitan Insurance Life Company’ninki (Metropolitan yaşam sigortası şirketi) şöyledir A= 50 + 0,75 (B—150) erkek için A= 50 + 0,75 (B—150) x 0,9 kadın için (B santimetre cinsinden boy). Monnerot DumaıneıleBroca nınkı el bileği çevresini (BÇ) santimetre emsinden hesaba kata rak iskelet kütlesini de işe karıştırdığı için daha doğrudur. Normal ağırlıkta görülebilecek farklar % 15'ı aşmadıkça patolojik sayılamaz.
—Geom. O afin uzayın başlangıcıysa (1) bağıntısından, çıkarılır Dolayısıyla (O. i.j.k) konacıyla donatılan 3 boyutlu Eq afin uzayı içinde, A, nin koordinatları(x,, y,, /,) iseG nın koordinatları olur Butun A noktalarına eşit katsayılar verilerek elde edilen özel haldeyse G ye eşağırlık merkezi yanı A noktalarının ağırlık ya da eylemsizlik merkezi adı verilir.
• Ağırlık merkezinin özellikleri
1. m katsayılarının eşlik ettiği A noktalarının ağırlık merkezi. sıfırdan farklı k skalerı ne olursa olsun km,, katsayılarının eşlik ettiği A, noktalarının ağırlık merkeziyle aynıdır. 1. A noktalarından p tanesi yerine, p katsayılarının sıfır olmayan toplamının eşlik ettiği ağırlık merkezi konursa, n tane A, noktasının G ağırlık merkezi değişmez. (Bu durumda ağırlık merkezinin "bideşmekliğinden' söz edilir )Bırafınuzayda[A, B]doğru Darçası biçiminde tanımlanabilir (AB) atın doğrusu ve A, B ve C noktaları aynı doğru üzerinde bulunmadığına göre (ABC) afin düzlemi sırayla aşağıdaki biçimde verilebilir: MF (AB) n J(a,h) c Rh.
— Osmanlı mimarlığının temel öğelerinden olan ağırlık kulelerinin tasarımında, yapısal gereksinimin yanında bezeme kaygısı da rol oynar Bunlar, örtü düzeninde, merkezi kubbeyle çevresinde basamak basamak yükselen kubbecıkler ve yarım kubbeler arasında uyumlu bir geçiş sağlayarak tekdüzeliği önler. Kubbeyle örtülü, yuvarlak ya da köşeli, masif ya da içi bir ölçüde boş ağırlık kulelerinin, özellikle Mimar Sinan'ın yapılarında uyumlu, dengeli örnekleri bulunmaktadır.
—Ölçbil. Ticarette kullanılan ağırlıkların biçim ve maddesi bir tüzüğe bağlanmıştır. Ağırlıkların üstünde yazılı değerlerin, yasayla saptanmış bir tolerans içinde kütlelerine uygun olduğunu güvence altına alan bir ayar damgası bulunması zorunludur. Dökme demir ağırlıklar kesik piramit biçimde yapılır; ağır seri (50 kg ile 20 kg) dörtgen piramit, hafif seri (10 kg ile 0,5 kg) altıgen piramittir. Kaldırmak için bir sap ya da halka bulunur. Pirinç ağırlık serisi 20 kg’ dan 1 kg'a kadar inen bir dizi oluşturur; silindir biçimindeki bu ağırlıkların üstünde tutmaya yarayan bir çıkıntı vardır. Çok küçük kütlelerin tartılmasında kullanılan ağırlıklar yükseltgenmeyen küçük metal levhalardan oluşur (5 kg’dan 1 mg'a kadar).
Miligramın askatları için çatal yöntemi kullanılır.(TERAZİ.) Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 9 Kasım 2018 03:48
