Ova nedir?
Vadilerle yarılmamış, düz ve geniş topraklara denir. Yüksek veya alçak olabilir. «Birikim ovaları» ve «aşınım ovaları» olmak üzere İki türü vardır, ilki akarsuların ve dalgaların taşıdıkları molozlardan meydana gelir. İkincisi ise yine akarsuların aşındırması ile meydana gelmiş düzlüklerdir. Ovalar akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesi sonucu oluştuğu için verimli topraklardır.
Tarım faaliyetleri için oldukça elverişli olduğundan bu bölgelerde yerleşim de çoktur. Maden suları ve sıcak su kaynakları yönünden zengindirler. Yerkabuğunun hareketli zeminlerinde bulundukları için deprem yönünden tehlikelidirler. Türkiye’nin yüzey şekillerine bağlı olarak ovaların batıdan doğuya doğru yükseltileri artmaktadır.
Yeryüzü şekilleri bugünkü halini milyarlarca yıl boyunca geçirdiği değişimler sonucunda almıştır. Her bir jeolojik zamandafarklı yeryüzü hareketleri ve farklı yeryüzü şekilleri oluşmuştur. Zaman içerisinde depremler, akarsular, buzullar ve rüzgarlar gibi dış kuvvetler yeryüzünün şekillenmesinde etkili olmuştur.
Bu değişimler neticesinde ovalar, platolar ve dağlar oluşmuştur. Oluşumlarına ve yapısına göre farklı isimler alan yeryüzü şekillerinden birisi de ovalardır. Ovalar tarımsal faaliyetler için oldukça verimli topraklardır. Ovanın platolardan farkı ise; platolar akarsular tarafından derin bir biçimde yarılmış yüksek düzlüklerken, ovalar etrafına göre daha çukurda kalmış arazilerdir.
Platolar yüksekte kaldıklarından tarım için ideal yerler değildir. Buralarda daha çok hayvancılık faaliyetleri sürdürülmektedir. Yapı olarak dağlık ve engebeli bir özelliğe sahip olan ülkemizde düz alanlar oldukça azdır. Ovalar ülkemizin sadece % 8’lik bir kısmını kaplamaktadır.

Delta ovaları
Akarsuların taşıdığı alüvyonların deniz kıyısında birikmesi sonucu delta ovaları oluşur. Akarsu havzasındaki arazinin jeolojik yapısının kolay aşınabilen tabakalardan oluşması, gelgit olayının ve kuvvetli akıntıların olmaması ve akarsuyun bolca alüvyon taşıması delta ovalarının oluşması için gereken şartlardır. Balat ovası, Çukurova, Bafra ovası, Çarşamba ovası bunlardan bazıları.

Karstik Ovalar
Kireçtaşı, alçıtaşı, dolomit ve kayatuzu gibi karstik kayaçların bolca olduğu arazilerde çözünmeye bağlı oluşan ovalardır. Türkiye'de en çok Akdeniz Bölgesi'nde rastlanır. Tefenni ovası, Acıpayam ovası, Korkuteli ovası, Muğla ovası, Kestel ovası ve Elmalı ovası...

Çöküntü (Tektonik) ovaları
Yerkabuğu hareketleri sonucu yükseltiler arasında çukurda kalan yada çöken sahaların zamanla alüvyonlarla dolmasıyla oluşmuşlardır. Konya ovası, Kayseri ovası, Bolu ovası, Düzce ovası, Niksar ovası, Erzurum ovası, Merzifon ovası,...

Göl yeri ovaları
Göl olan bazı yerlerde zamanla suyun kuruyup çekilmesi sonucu çukurluklar oluşur. Burada sel suları ve akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesi sonucu meydana gelen ovalardır. Ülkemizde en çok İç Anadolu Bölgesi’nde bulunmaktadır.

Dağ eteği ovaları
Eğimin azaldığı dağ eteklerinde, sel ve akarsuların getirdiği alüvyonların birikmesi sonucu oluşan ovalardır.

Lav örtüsü ovaları
Volkanik hareketler sonucu meydana gelen ovalardır. Ülkemizde en çok Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir.

Çukur Ovalar
Deniz yüzeyinden olan yüksekliği az ovalara, çukur ova denir. Çukur ovalar deniz kıyıları boyunca uzanırlar. Çukur ovaların denizden yüksekliği en çok 500 m’ye değin olur. Çukurova, Sakarya, Antalya, Ege Bölgesi ve Harran ovası gibi ovalar, birer çukur ovadır.

Yüksek Ova
Deniz yüzeyinden olan yüksekliği çok ovalara, yüksek ova denir. Başka bir deyişle, deniz yüzeyinden olan yüksekliği 500 m’den çok ovalar, yüksek ova adını alır. Bunlar genellikle, iç bölgelerde bulunurlar. Konya, Doğubeyazıt, Muş ovaları gibi ovalar, yüksek ovadır.

Ovalarda da, diğer yeryüzü şekilleri gibi oluşum bakımından çeşitlilik gösterirler. Bu özellikler ile dört grupta toplanırlar:

1. Aşıntı Ovaları (Yontulma) : Aşınmalar sonucu oluşmuş ovalardır. Dış güçler yontukdüz ve kabarıklıkları aşındırarak bu ovaları oluştururlar.

2. Çöküntü Ovaları : Kırılma olayları sonucu oluşmuş ovalardır. Yerkabuğundaki kırılmalardan sonra oluşan çöküntü hendekleri, dış güçlerin birikintileri ile dolar ve düzleştirilirse, çöküntü ovaları oluşur. Batı Anadolu’daki Gediz, Bakırçay, Küçük ve Büyük Menderes, Hatay’ın Amik ovaları gibi.

3. Birikinti Ovaları : Dış güçlerin taşıyıp getirdiği birikintilerle oluşmuş ovalardır. Genellikle, akarsu biriktirmesi ile oluşurlar. Birikinti konileri gibi. Akarsular taşıdıkları kum, çakıl, kil gibi dağınık maddeleri hızlarının ya azaldığı ya da bittiği yerde biriktirerek bu ovaları doğururlar. Buraları genellikle, yamaçların eteği, akarsuların genişleyen vadi tabanları ve ağızlarına yakın olan bölümleridir.

4. Alüvyal Ovalar : Akarsuların taşıdığı alüvyonların, deniz ve göl kıyılarında, sığ yerleri de dolduracak biçimde biriktirilmesi ile oluşmuş ovalardır. Gel-git genliği az iç denizlere dökülen akarsular, taşıdıkları sürüntüleri döküldükleri göl ya da denizin kıyısında biriktirmeğe başlarlar. Zamanla, bu birikinti kıyının sığ yerlerini de doldurarak geniş düzlükler oluştururlar. Böylece oluşan ovalara, alüvyal ovalar adı verilir. Çukurova, Çarşamba ovaları gibi.