Karbonmonoksit nedir?

Karbonun yeterli oksijen veya hava olmaması durumlarında yanmasıyla meydana gelen bir gaz.

Renksiz, kokusuz bir gazdır. Bazan görüldüğü gibi, sobalarda mavi bir alevle yanar. Çok kuvvetli bir zehirdir. Solunan havada konsantrasyonu artarsa, kana geçer ve oksijenin taşındığı hemoglobine O2’den daha kolay bağlanır. Yani bütün CO’lar bitmeden O2 bağlanamaz. Bu bakımdan oksihemoglobin meydana gelemez ve kanda karboksihemoglobin artar, dokulara oksijen taşınamaz ve hücre ölümü meydana gelir. Zehirlenme tablosunda başağrısı, görme bozuklukları, uyku hali, zihni bulanıklık ve koma vardır. Yargı kabiliyeti bozulur ve sezgi kaybolur. Sonuçta kalıcı beyin hasarı meydana gelebilir. Ayrıca nevrasteni, depresyon görülebilir. Belirgin iyileşme durumunu oksijensizliğe ikincil gelişen ansefalopati takib edebilir. Organik psikozlar aylarca sürebilir, fakat sonu nisbeten iyi biter. Tedavisi mekanik bir solunum aracı ile saf oksijen verilmesi veya acil durumlarda ağızdan solunum yoluyla yapılır.

Endüstride jenaratör gazı, su gazı, kuvvet gazı ve hava gazı içinde kullanılır. Yakıt olarak da kullanılmaktadır.

Kömür sobasında kömür akkor olunca üzerinde çok defa mavi bir alevle CO’in yanışı görülebilir. Eğer bu bölgeye giren hava yani oksijen yeterli olmazsa ortaya çıkan karbonmonoksit, karbondioksit haline gelemez, yükseltgenemez. İyi çekmeyen sobalarda bu durum meydana gelebilir. O zaman zehirlenme olayı hasıl olur. Fakat karbonmonoksitin zehirlenme yapabilmesi için havada belli nisbette bulunması gerektiği unutulmamalıdır.

Tıpkı karbondioksit gibi karbonmonoksit de karbon ve oksijenden oluşur, ancak bileşimdeki bu iki elementin oranları karbondioksittekinden daha değişiktir. Karbon monoksit, iyi çekmeyen bazı sobalardan, fabrika bacalarından, otomobil motorlarından yayılan son derece zehirli bir gazdır. Sigara dumanında yüzde 3 oranında bulunur. Kokusuz oluşu bu gazı daha da tehlikeli yapar. Belli bir miktarı aştığı zaman kanın alyuvarlarındaki hemoglobini yok ederek ölüme yol açar.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi