ANOUİLH (Jean)
MsXLabs.org & Büyük Larousse
Fransız oyun yazarı (Bordeaux 1910 - Lozan 1987). Şöhreti ve özgünlüğü, savaş sonrası tiyatronun iki ana eğiliminin, yani halka dönük tiyatronun ve öncü tiyatro araştırmalarının dışında kalmasından ileri gelir. Oyunlarının temelinde yatan kötümserliğin nedeni, saflık ve sevginin sürekli olarak ve her görüldükleri yerde aşağılığa ve bayağılığa yenik düşmesidir. Bir tiyatro adamı olarak bütün ustalığını (kişilerini nasıl konuşturacağını bilmesi, zaman ve mekânı büyük bir rahatlıkla kullanması, beylik düşüncelerle çarpıcı görüşleri birlikte ele alan etkili ve yalın dili) her türlü ikiyüzlülüğe karşı duyduğu nefreti dile getirmek için kullanır. Bu hırslı tiyatronun transız toplumunu çözümlemesi bir bakıma siyasal bir tutum olarak yorumlanabilir; bunun nedeni “saflık"aen elverişsiz ortamın politika dünyası olmasıdır. Hatta kimi zaman Anouilh daha da ileri giderek tiyatroyu, yaşanmış ya da yaşanacak bütün felaketlerin büyük bir hırsla sineye çekildiğini belirtmek için kullanır; istediği tek şey bu felaketlerin birer "ibret" niteliği taşımaları, yani bir bakıma da hiçbir işe yaramamalarıdır. Anouilh, kendi yazarlık ürünlerini "pembe” oyunlar (Hırsızlar balosu [le Bal des voleurs, 1938]; Hayal köşkü [le Rendezvous de Senlis, 1941]), "kara" oyunlar (le Voyageur sans bagage, 1937; Vahşi kız [la Sauvage. 1938]; Antigone 1944), “parlak" oyunlar (la Repötitıon ou TAmourpum. 1950; Beyaz güvercin [Co- lombe, 1951]), "gıcırtılı" oyunlar (Ardöle ou la Marguerite, 1948; Generalin aşkı [la Valse des toreadors, 1952; Mağara (la Grotte, 1961); Orkestra [l’Orchestre, 1962]); “kostümlü" oyunlar (Tarla kuşu [l'Alouette, 1953]; Becket ya da Tanrının şerefi [Becket ou l’Honneur de Dieu, 1959]; la Foire d'empoigne, 1962: Leo- nora, 1977) ve hatta “gizli" oyunlar l'Ar- restation, 1975) olarak bölümlemiştir.
Bu bölümleme (geçerliği tartışılır) yazarın ve “sanatının" doğrudan kendisi tarafından önemsizleştirildiğini düşündürür; Anou- ilh'un gitgide Pirandello'nun "tiyatro içinde tiyatro" görüşüne yönelmesi de (Cher Antoine. 1969; /e Direcleur de T Öper a, 1972) bunu gösterir. Son yapıtları şunlardır: Chers Oıseaux (1976), la Culotte (1978), /a Belle Vie (1980). le Nombril (1981). J. Anouilh'un yapıtlarından birçoğu türkçeye de çevrildi ve tiyatrolarımızda oynandı. 1949'dan başlayarak Antigone. Şatoya davet. Toreadorlar valsı. Hırsızlar balosu, Becket vb. Devlet tiyatro- su'nda, Vahşi kız. Beyaz güvercin. Tarla kuşu vb., İstanbul Şehir tiyatrosu’nda. Aşk efsanesi, Jezabel. Tarla kuşu vb., özel topluluklarda sahnelendi.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
