YEMEK a.
1. Yemek yeme, karın doyurma işi: Yemekten sonra kahve içmek
2. Yenmek üzere hazırlanan ve sofraya getirilen her türlü yiyecek: Çocukların yemeğini hazırlamak. Bu lokantanın yemekleri nefistir.
3. Bir öğünü oluşturan yiyeceklerin tümü: Hafif bir akşam yemeği.
4. Genellikle belli bir olay, belli bir durum dolayısıyla, belli bir saatte (öğlen ya da akşam) düzenlenen yemekli toplantı ve bu toplantıda sunulan yiyeceklerin tümü: Yemeğe çağrılı olmak. Sıkıcı, neşeli bir yemek. Zengin bir düğün yemeği.
5. Tamlayan olarak, o yemeğin konduğu kabı, yemeği oluşturan, fiyatını ödemeye yarayan vb. şeyi belirtir: Yemek tabağı. Yemek tepsisini odasına götürün. Yemek fişi.
6. Günün yemeği, bir lokantanın mönüsünde her gün değişen yemek türü. || Yemek çıkarmak, bir konuğu ağırlamak için yemek sunmak. || Yemek odası, yemek salonu, yemek yenilen oda. || Yemek seçmek, yemek çeşitlerinden kimilerini sevmemek. || Yemek vermek, konukları yemeğe çağırmak, yemekle ağırlamak. || Yemek yemek, karnını doyurmak: Yemek yediniz mi?

—Ask. Yemek borusu -» KARAVANA" BORUSU.

—Biyokim. Deney yemeği, mide kimüsü- nün içten uyarılması deneyi. (Deney şöyle yapılır: kişiye besinden belli bir miktarda verilir ve tübajla alınan mide ya da oni- kiparmakbağırsağı salgıları düzgün aralıklarla çözümlenir: böylece mide ya da onikiparmakbağırsağının salgılama kapa sitesi ölçülmüş olur.)

—Denize. Yemek salonu, bir gemide, zabitlerin yemek yediği salon.

—Fizyol. Yalancı yemek, Pavlov tarafından tasarlanan ve yemekborusu deriye ağız- landırılmış ve midesi bir fistülle dışarıya açılmış bir köpeğe mideye inemeyecek olan besinler vermeyi (yedirmeyi) öngören deney. (Yemek verildiğinde bol mide özsuyu salgılandığı görülür ve bu özsu fis- tül yolu ile toplanabilir.)

—iş huk. Yemek parası, yemeklerini iş yerlerinde yemek zorunda olan işçilere işveren tarafından ödenen para.

—işi. ikt. Yemek fişi, bir işletmede çalışan ücretlilere, bazı lokantalarda elverişli koşullarla yemek yiyebilmeleri için verilen ya da satılan fiş. (Fişlerin çalışanlara parayla verilmesi durumunda, işletme, genellikle yemek ücretinin bir bölümünü kendisi öder.)

—Res. Bir yemek sahnesini canlandıran resim. || Yiyeceklerden oluşan natürmort. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Eski Türkler'de et (özellikle av eti), süt ve sütten üretilen yoğurt, peynir, çökelek vb. başlıca besin türleriydi. Göçebe bir yaşam sürdürüldüğünden yakılan bir ateş üzerinde pişirilen et, başlıca yemeklerini oluşturuyordu. Sebzeyi pişirerek yeme alışkanlığı yerleşik düzene geçtikten sonra sözkonusu olmaya başladı. Uygurlar ve onlardan sonraki dönemlerde yerleşik düzene geçen türk boylarında bahçe yapma, sebze yetiştirme geleneği sonucu yeni yemek türleri ortaya çıktı. Bunların çoğunluğu tahıllı, unlu yemeklerdi. Türkler zamanla çeşitli yörelere yerleştiler ve buradaki yemek türlerini de mutfaklarına kattılar. Yenmesi alışkanlık haline gelmiş kimi et ve yemek türleri yerlerini yenilerine bıraktı. İslamlığın benimsenmesiyle yemek alışkanlıklarında da değişimler oldu. En zengin türk yemekleri Anadolu’ da ve özellikle OsmanlIlar döneminde görülür Bunlar arasına Anadolu’nun yerlilerinden, komşu ülkelerden, bizans ve azınlıkların mutfağından alınan çeşitler de katılmıştır. Bugün Anadolu’da yörelere göre de farklılıklar gösteren çok değişik yemek türleri vardır. (—Türk MUTFAĞI.)

—ikonogr Eğlenceli bir kabare sahnesi olan Jambon yemeği, David Teniers'in bir başyapıtıdır Lancret’nin Jambon yemeği ile J. F. De Troy’nun istiridye yemeği de (Chantilly) benzer bir anlayışla yapılmıştır. Desportes ve Chardin'in Etli yemek ve Perhiz yemeği adını taşıyan birçok natürmortu vardır F. Boucher’nin Sabah kahvaltısı'nı (Louvre), Renoir'ın Kayıkçıların öğle yemeği'ni (Washington), Manet’nın Çayırda öğle yemeği’ni de saymak gerekir.