Tohum iç yapısı

• Testa (Tohum Kabuğu)
• Endosperm (Besi Doku)
• Embriyo (Cücük) dür.

tohumun kısımları
Testa (Tohum Kabuğu)
Tohumun çimlenmesi için gerekli olan en önemli organlardan bir tanesidir. Testa’nın yüzeyi etli, sert veya kabuksu olabilir. Testa’nın özellikleri farklı türde bitki tohumlarında farklılıklar gösterebilir. Testanın görevi, tohumun iç kısmını (embriyoyu) çeşitli etkilerden korumaktır. Testanın iç yapısı oldukça karmaşık bir yapıda olup bitkilere göre farklılık göstermektedir. Sert kabuklu tohumlarda testa iyi gelişmiş bir kutikulaya sahiptir.
Kabuk:

• Tohumu örter
• Kabuğu oluşturan hücrelerin çeperleri mantarlaşmış ve odunlaşmıştır
• Tohumu su kaybından, mekanik etkilerden, kimyasal ve biyolojik etkilerden korur
• Kalınlığı şekli ve yapısal özellikleri türe göre değişir
• Kabuğu oluşturan hücreler 2n kromozomludur
• Tohum kabuğu kendisini oluşturan bitki ile aynı genetik şifreye sahiptir.

Endosperm (Besi Doku)
Hücrelerinde depo madde olarak nişasta, yağ ve protein taşıyan dokudur. Tohumun çimlenmesinin ilk evrelerinde bitki taslağını besler. Gelişen embriyonun besin gereksinimini karşılayan ve embriyonun etrafını saran yapıdır. Tipik olarak durum buğdaylarında endospermin yapısı sert, yumuşak taneli buğdaylarda yumuşak ya da unsudur. Generatif çekirdek ile embriyo kesesi sekonder çekirdeğinin birleşmesi sonucunda oluşmuştur. Besin maddesi depo etme özelliğinde olan çok hücreli bir dokudur.
Endosperm:

• Açık tohumlularda sadece polar nucleuslardan döllenmeden gelişir ve n kromozomlu hücrelerden oluşur
• Kapalı tohumlularda polar nucleusların döllenmesi ile oluşan triploid 3n kromozomlu hücrelerden oluşur
• Türe göre farklı yoğunluklarda olmak üzere karbonhidrat,yağ ve protein depolar
• Çimleninceye kadar hetotrof olan bitki embriyosunun madde ihtiyacını karşılar
• Çimlenince endospermin görevini yapraklar üstlenir

Embriyo (Cücük)
Embriyo tohumun çimlenmesinden sonra asıl bitkiyi oluşturan kısımdır. Embriyonun büyük bir kısmı meristem dokudan oluşur. Embriyoda kotiledondan başka, gövdeyi verecek olan plumula, kökü verecek olan radikula, kotiledonun alt kısmında bulunan hipokotil, kotiledon ve plumula arasında yer alan epikotilde bulunur. Hayat evrelerinin başlangıcında embriyo bir parazit gibi gelişir. Besin maddelerini embriyo kesesindeki maddelerden ya da tohum taslağından embriyo kesesine gelen maddelerden alır. Tohumun çimlenmesiyle bitkinin embriyonik ve parazitlik hayatı sona erer ve embriyo genç bir fide haline dönüşür. Generatif çekirdeklerden bir tanesi ile yumurta hücresinin birleşmesiyle oluşan döllenme sonucunda meydana gelir. Uygun koşullar altında yeni bir bitki meydana getirerek bitkinin soyunun sürekliğini sağlar.

Embriyoda genel olarak 5 kısım ayırt edilir.
1- Kotiledon veya çenek (Yapraksı yapı)
2- Plumula(Gövdeyi verecek meristem bölgesi)
3- Radikula(Kökü verecek meristem bölgesi)
4- Hipokotil(Kotiledonların alt tarafındaki kısa eksen)
5- Epikotil(Kotiledon ile plumula arasındaki kısa eksen)

Embriyo:

• Ovumun spermle döllenmesi ile oluşur ve 2n kromozomludur
• Embriyonik gövde ve kök taşır
• Tohum çimleninceye kadar yavaşca gelişir
• Embriyo, çenek ve endosperm döllenme sonucu oluştuğundan, kendisini oluşturan bitkiden farklı genetik şifreye sahiptir.
• Embriyo ve çenek kendi arasında aynı genetik şifreye sahiptir.

Çenekler (Kotiledonlar):

• Embriyoya bağlı olarak gelişir
• Endospermden besin alarak bitki çimleninceye kadar onu besler
• Çimlenmeden sonra bir süre fotosentezde yapar(Dikotillerde)
• Soğan,zambak vb.de tek çenek, sebzeler,çalılar,ağaçlar vb.de iki çenek, çamgillerde çok çenek bulunur

Tohum kabuğuna göre sebze tohumları 3 grup altında incelenmektedir.
1. Grup: İki integümentten (iç ve dış) oluşan, mekanik olarak kuvvetli olanlar. Bu grupta; kuşkonmaz ve bamya tohumları bulunmaktadır. Özellikle bamya tohumlarının ekimden önce 12-24 saat arasına ıslatılması gerekmektedir.
2. Grup: İki integümentten (iç ve dış) oluşan ve mekanik olarak fazla kuvvetli olmayıp zayıf olanlar. Bu grupta; lahana grubu sebze türleri ve pancar bulunmaktadır.
3. Grup : Bir integümentten (iç ve dış) meydana gelenler. Bu grupta; domates, biber, patlıcan ve baklagil tohumları bulunmaktadır.

Tohumun Özellikleri

• Canlıdır.
• Az miktarda su bulundurur.
• İçinde embriyo olduğu için bitkinin bütün özelliklerini taşır.
• Uygun şartlarda çimlenebilir.
• Çimleninceye kadar besin üretemez yani fotosentez yapamaz.
• Çimleninceye kadar çeneklerdeki besinlerle beslenir.