Niyasin, Nikotinik asit veya B3 vitamini

suda çözünür bir vitamindir. Türevleri olan NADH, NADPH, NAD ve NAD+ hücrelerde enerji metabolizması, nükleik asit, protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasında gereksinim duyulan zorunlu bir vitamindir.

• Vitamin B3 terimine niyasinamit de dahil edilir çünkü bu bileşik vücuda alındıktan sonra niyasine dönüşür.
• Niyasinin aşırı eksikliği insanlarda pellegra adı verilen ve sinir sisteminde fonksiyon bozukluğu, mide- bağırsak sistemi bozukluğu, ishal, zihin bulanıklığı, depresyon, ve ağır dermatit ve çeşitli cilt lezyonları ile karakterize bir hastalık oluşur.
• Niyasinin kısmî eksikliği ise metabolizma yavaşlamasına ve soğuğa dayanıksızlığa yol açar.
• Niyasinin aşırı miktrada kullanımı ölümcül olabilir. 36 saat zarfında 11 tane 500 mg'lık hap alan bir kişinin kustuğu, iki gün zarfında 5 hap alan bir diğer kişinin ise birkaç dakika boyunca tepkisiz olduğu kaydedilmiştir.
• Çok yüksek niyasin kullanımında niyasin makulopatisi denen makula ve retina kalınlaşması meydana gelir, bunun sonucunda bulanık görme ve körlük olur.
• Niyasinin önerilen günlük dozajı, çocuklarda 2-12 mg, kadınlarda 14, erkeklerde 16 mg, hamile ve emziren kadınlarda 18 mg'dır.
• Günde 20 mg'dan fazla niyasin ciltte kızarmalara neden olabilir. Bu kızarmalar yanma, kaşıntı ve ağrı ile beraber olabilir, yüz, kollar ve göğüse yayılır. Genellikle zararsızdır ve 20 dakika ile bir saat arasında kendiliğinden geçer. Bir bardak su içilmesi de yardımcı olacaktır.
• Niyasin kan dolaşımını düzenler, sağlıklı bir deri sağlar ve santral sinir sisteminin çalışmasına yardımcı olur. Beyin ve hafızanın ileri fonksiyonlarını denetlemesinden dolayı şizofreni ve diğer zihinsel hastalıklarda tedavi edici rol oynar. Son olarak yeterli B3 düzeyleri insülin ile östrojen, projesteron ve testosteron gibi cinsiyet hormonlarının sentezi için hayati rol oynamaktadır.
• Kan kolesterolünü ve trigliseridini yan etki olmadan emniyetle düşürebildiği için doktorlar tarafından bu amaçla sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak niyasinin kullanımında doz ayarlaması mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır.
• Gebelikte niyasin dikkatle kullanılmalıdır. Yüksek dozlarda saf nikotinik asit mide ülserleri, gut, glokom diyabet ve karaciğer hastalıklarında sağlık problemlerini arttırabilirler.
• Niyasinin keşfi, nikotinin yükseltgenmesi sonucu olmuştur.
• Ona verilecek ismin nikotini çağrıştırmaması amaçlandığı için nikotinik asit + vitamin 'den türetilmiştir.
• Eski metinlerde niyasin için vitamin PP adının (İngilizce "pellegra preventing" (pellegra önleyici) teriminden kısaltması) kullanıldığını görülebilir. 

Biyolojik Mevcudiyeti

• Niyasın karaciğer tarafından triptofandan sentezlenir ama bu tepkime çok verimsizdir.
• Bir miligram niyasin elde etmek için 60 mg triptofan gerekir.
• Kötü beslenme nedeniyle niyasin yetersizliği tek besin kaynağı olarak mısır yiyen ve mısır ununu hazırlarken alkali kullanmayan toplumlarda görülür.
• Bunun nedeni mısırin az niyasin içeren bir tahıl olmasıdır; mısır unu hazırlarken alkali kullanılmasının ise mısırda bulunan triptofanın salınmasını sağlayıp bağırsaklar tarafından emilerek niyasin yapımına takviye sağlar.

B3 Vitamini Günlük Gereksinimi

Besinlerden alınan 60 mg. triptofandan 1 mg. B-3 Vitamini elde edilir.
Erişkinler aldıkları her 1000 kalori için en az 6.6 mg. da B-3 Vitamini almalıdırlar ve alınan miktar günde kadınlarda 13, erkeklerde 18 mg. altına indiğinde eksiklik belirtileri başlar. Fazla fizik egsersiz yapanlar, gebelik, emzirme, büyüme, hastalık, stres gibi durumlar gereksinmeyi arttırır. Rafine şeker, hazır yiyecekler tüketilirken yanında B-3 Vitamini de almalıdır. İlaç şeklinde günde 50-100 mg. doz yeterlidir.

B3 Vitamininin Kaynakları

Besinlerle alınan triptofandan vücut gerekli 63 vitamini elde edebilir. Diğer formlarda ise yapısal olarak bağlı formda olmadıkları takdirde vitamini vücut doğrudan alabilir. Bira mayası, kuru fasülye ve bezelye, tahıl kepeği, avokado, hurma, incir, yer fıstığı B-3 Vitamini ve triptofan yönünden zengindir.B3 vitamini (niasin) Mükemmel kaynaklardan erimini mantar, shiitake mantar, tavuk, ve dahil ton balığı . Çok iyi kaynakları somon balığı , tavuk göğsü , kuşkonmaz , pisi balığı , geyik eti, dana ciğeri, ve hindi eti .

Biyosentez

Triptofanın beş karbonlu halkası kesilip, düzenlenip ve amino grubuyla tepkiyerek niyasinin altı karbonlu heterosiklik halkası oluşur:
Biyosentez: Triptofan → kinurenin → niyasin

Diğer Kullanımları

• Niyasin çeşitli seks ve stres hormonlarının sentezinde önemli rol oynar, özellikle adrenal bezlerde üretilenlerde.
• Ayrıca toksik maddelerin vücuttan atılmasında rol oynar.
• Niyasin, yüksek dozda kullanılınca kandaki HDL (”iyi kolesterol”) seviyesini yükseltir ve düşük HDL'si olup kalp krizi riski taşıyan hastalara önerilir.
• Abbot şirketi bu amaçla Niaspan ticarî isimli bir ilaç üretmektedir.
• Ayrıca niyasin (ama niyasinamid değil) hiperlipidemi tedavisinde kullanılır çünkü çok düşük yoğunluklu lipoproteinin (VLDL) karaciğerden salgılanmasını azaltır (VLDL ”kötü kolesterol” olarak bilinen LDL'nin öncülüdür) ve kolesterol sentezini engeller eder.
• Niyasinin lipit bozukluğunu tedavi etmek amacıyla kullanımının başlıca sorunu, çok yüksek olmayan dozlarda dahi deride kızarmalara neden olmasıdır.
• Halen niyasinin yavaş salınımını sağlayacak formülasyonların geliştirilmesi için çalışmalar sürmektedir, niyasinin daha sık ve daha az rahatsızlık vererek kullanılabilmesini sağlamak için.

B3 Vitamini Niasin İnsan vücudunda 50 den fazla metabolik olayda rol alır.Kimyasal yapısı olarak NAD ve NADP kısaltılmış isimli koenzimin yapısına girer.

• B3 Vitamini ,insan vücudu için hayati fonksiyonlarda rol alır, hücrelerin oksijeni kullanabilmeleri için gereklidir.
• B3 Vitamini Basit bir anlatımla protein, yağ ve karbonhidrat gibi besin öğelerinin vücutta kullanılmasını sağlar.
• B-kompleks vitaminleri gibi, niasin, enerji üretiminde önemlidir. B3 vitamini (nikotinamid adenin dinükleotid veya NAD ve nikotinamid adenin dinükleotid fosfat ya da NADP denir) iki benzersiz formlarıyla vücudun, protein, yağ, ve karbonhidrat kullanarak enerjiye dönüştürülmesi için gereklidir. Niasini kesinlikle bir enerji kaynağı olarak kullanmak için vücudun kas ve karaciğerde depolanan nişasta sentezlemek için kullanılır.
• B3 Vitamini Glikoliz denilen karbonhidrat ve glikozdan enerji üretilmesinde anahtar görevi vardır.Glikoz tolerans faktörü (GTF) molekülünün oluşmasında ve optimal insülin faaliyetleri için B3 vitamini gereklidir.
• B3 Vitamini ,Yağ asitlerinin sentezine etkilidir.B3 vitamini, vücuttaki yağların kimyasal işlemesinde kritik bir rol oynar. Yağ içeren yapıların (hücre zarları gibi) vücudun yağ asit yapı taşları genellikle kendi sentezi için, B3 vitamininin ürettiği birçok yağ bazlı hormonlar (steroid hormonlar olarak adlandırılır) gereklidir.İşin İlginç tarafı, niasin, karaciğerde kolesterol üretimi için gerekli olmasına rağmen, LDL seviyesi yüksek olan kişilerde kolesterolü düşürür.
• B3 Vitamini ,Genetik süreçlerin Destekçisidir.DNA -deoksiriboz nükleik asit- hücrelerinin hasarsız kendi üretimlerini yapması için B3 Vitamini eksikliği olmaması gerekir. B3 vitamini ve DNA hasarı arasındaki ilişki, kanser önlenmesi ile ilişkili olduğu görünür.
• B3 Vitamini ,Deaminasyon (= proteinlerin yapı taşı amino asitlerin kullanılma aşamalarından azot ayrılma işlemi) olayını gerçekleştirir.
• B3 Vitamini Beyin çalışması için temel maddedir.
• B3 Vitamini Midede sindirimin temel taşları olan asitlerin üretimini sağlar.
• B3 Vitamini ,Hormon üretimine katılır (östrojen, progesteron, testesteron gibi cinsiyet ve tiroid hormonları, kortizon, insulin gibi)
• B3 Vitamini ,İlaç ve zararlı maddelerin etkisizleştirilmesini sağlar.
• B3 Vitamini ,Deri ile dil ve sindirim sisteminin sağlığına destek verir.
• B3 Vitamini ,Kan dolaşımına etkisi vardır.
• B3 Vitamini ,Kan kolestrol seviyesini ayarlar (Nikotinik asit formu).
• B3 Vitamini ,Beyin ve sinir sisteminin sağlıklı çalışmasına etkilidir.

B3 Vitaminin Eksikliği

Yetersiz beslenme sonucu olabileceği gibi ana maddesi olan triptofanın (triptofan -.proteinleri oluşturan 20 aminoositten biridir.Karaciğerde triptofan yıkımı ile nikotinik asit sentezlenir.)metabolizmasının etkilendiği hastalıklardan (tümör, ilaç kullanımı, Hartnup hastalığı) dolayı da oluşabilir. Emilim sorunlarından dolayı olması nadirdir. Mısır gibi bazı besin maddelerinde bağlı durumda bulunur ve vücut bunu kullanmaz. Eksiklik belirtileri mısır ağırlıklı beslenen toplumlarda sık görülür.

• Kolay yorulma, kolay sinirlenme,
• İştahsızlık, hazımsızlık, bulantı, kusma ve ishal gibi sindirim sorunları,
• Deride ışığa karşı hassasiyet, kaba, kalın ve sert cilt haline dönüşmesi,Dilde yanma hissi, kızarma, diş eti hassasiyeti, ağız kokusu,
• B3 vitamin eksikliğinde .öncesinde genel huzursuzluk, uykusuzluk, baş ağrısı ile başlayan, ellerde titreme, artan endişe, korku, kaygı duyguları ile devam edip psikoz tablosuna kadar giden sinir sistemi şikayetleri ortaya çıkar.
• Eğer eksikliği uzun sürerse ölümcül Pellegra hastalığı oluşur. (Deri belirtileri, ishal gibi sindirim problemleri ve unutkanlık - bunama gibi sinir sistemi belirtileri ile seyreder ve ölümle sonuçlanır. Bu nedenle 4 D Hastalığı denilmiştir. (Dermatit, Diare, Demans ve Death.)
• Pellegra hastalığı B3 vitaminin aliminin eksikliği yanında tüberküloz tedavisinin temel ilaçlarından olan İNH ‘ın kullanımına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Alkoliklerde, böbrek hastalığı nedeniyle diyetle beslenenlerde, karsinoid tümör varlığında, doğumsal bir hastalık olan Hartnup Hastalığında bu durum oluşabilir.

B3 Vitaminin Fazlalığı

B3 Vitamini alınan miktara göre değişebilir.B3 vitamini fazlalığında;

• Deride yanma, kızarma, kaşıntı (100 mg. Üzeri)
• Karaciğer hasarı (500 mg. Üzeri)
• Gut, diabet, mide ülseri, karaciğer hastalığı gibi mevcut sorunları ağırlaştırabilir.