B9 Vitamini

• Kimyaca adı pteroil glutamikasit (PGA)tır. Çünkü "pteridin", "PABA" ve "glutamik asit” bileşiminden oluşmuştur.
• Bc faktörü de denir.
• Bu madde suda mızrak şeklinde kristallenen portakal sarısı renginde bir katıdır ısıtılmakla erimez, fakat 250 °C’de esmerleşerek bozunur.
• Serbest asit halinde az, fakat sodyum tuzu halinde suda çok çözünür.
• Bazik ve nötr çözeltilerinde ısıya pek dayanıklı değildir.

Günlük İhtiyaç ve Kaynakları

• Bu vitaminden günlük olarak serbest folat üzerinden 200, toplam folat üzerinden ise 300 mikrograma ihtiyaç vardır.
• Günde 100 mikrogram olanlarda bile eksiklik görülmemektedir.
• Gebelikte ihtiyaç % 50 kadar artar.
• Bu vitamin nebati ve hayvani gıdaların bir çoğunda bulunur.

Günlük ihtiyaç yetişkin erkek ve kadında maksimum 400 mcg ‘dır.Gebe kadınlara günlük 600 emziklilere 500 mcg önerilmektedir.Bu vitaminden günlük olarak serbest folat üzerinden 200, toplam folat üzerinden ise 300 mikrograma ihtiyaç vardır. Günde 100 mikrogram olanlarda bile eksiklik görülmemektedir.

Bu vitamin nebati ve hayvani gıdaların bir çoğunda bulunur.
Karaciğer, diğer organ etleri, yeşil yapraklı sebzeler,maya, kuru baklagiller ve tahıllardır. Besinlerin hazırlanması,işlenmesi ve depolanması aşamaları folik asit kaybına neden olur. Bu nedenle sebzelerin pişirilmesi ve saklanmasıilkelerine dikkat edilmelidir.
Diğer B9 Vitamin Kaynakları Arpa, fasulye, pancar, bira mayası, dana ciğeri, koyu yeşil lifli sebzeler, yumurta, meyveler, mercimek, portakal suyu, bezelye, soya, tam buğday dır.

B9 Vitamini Etkisi ve Fonksiyonları

B9 Vitamini koenzimini oluşturan enzim, tek karbon (Cj) parçasının naklinde ve kullanılmasında rol oynar. Folik asidin bu şekilde görev yapabilmesi için önce tetrahidrofolik aside dönüşmesi gerekmektedir.Bu indirgenmede NADPH hidrojen donörü olarak görev yapar.Bu enzimin adı “Folik asit redüktaz"dır. Yani folik asit redüktaz NADPye bağımlı bir enzimdir. Folinik asit tek karbon ünitelerini formil ve hidroksimetil şeklinde nakleder. Folik asit pürin halkasında yer alan C2 ve C8 atomlarının naklinde görev yapar. Folik asit yetersizliğinde pürin bazlarının ve DNA sentezi için gerekli timinin yapımı güçleşir.Sonuçda DNA sentezi ve protein sentezi bozulur. Amino-pterin (4 Aminopteroyl glutamik asit) gibi kuvvetli folik asit antagonistleri folik asit redüktaz enziminin aktivitesini yarışmalı olarak (kompetitif) inhibe ederler. Folik asidin tetrahidrofolik aside dönüşümü önlendiğinden koenzim görev yapamaz hale düşer. Tetrahidrofolik asidin formil 5-derivesi histidinin metabolik yoldan parçalanması sırasında glutamik asidin formillenmesi dışında aktif değildir. Halbuki ıo numaralı azotatomuna bağlı fıo FH4 ve 5-10 numaralı azot atomları arasında formil ihtiva eden f5~ıo FH4 deriveleri aktif halde bulunurlar ve tek karbonluların naklinde rol oynarlar. Ancak “Formil-tetrahidrofolik asit izomeraz" enzim sistemi sayesinde formil 5 formilo çevrilebilir.Organizma tek karbonlu üniteyi FH4 aracılığıyla amino veya SH gruplarına nakledebilir. Formil gurubu dışında (CHO) hidroksimetil gurubundan da tek karbon kaynağı olarak yararlanır. Hidroksimetil gurubu FH4 e bağlı olarak NADPH li enzim aracılığıyla formil gurubuna okside olur.Formil FH4 N-Formilmetionin-tRNA için de formil donörlüğü görevi yapar.
Folik asit B9 vitamini (folik asit ya da folasin denir), enerji üretimi ve güçlü bir bağışıklık sistemi için gereklidir. Folik asit B9 vitamini deri hücreleri, hücreler çizgi, küçük bağırsak, ve kırmızı ve beyaz kan hücreleri de dahil olmak üzere vücudun her hücresinde, enerji üretimi için gereklidir.Folikasitin vücutta deposu yoktur vebağırsaktaki mikroorganizmalar tarafından da sentez edilir.Vücutta görev yapabilmesi için Cvitaminine ihtiyaç vardır.

B9 Vitamini Her öğün tüketmek, kan dolaşımına toksik homosistein gibi kalp hastalıkları, damar hastalıkları, inme ve diğer tip sinirsel hastalıkların riskini azaltır . Folik asit alımı, DNA sentezi ve işleyişinde önemli bir rol oynar, çünkü kanseri önlemeye yardımcı olduğunu keşfetmişlerdir. Yüksek folik asit ile beslenme, kolorektal kanser riskini azaltmaktadır.Folik asit ilişkili doğal gıdalar kolorektal adenom riskini azaltır.
B9 vitamini ya da folik asit, depresyon ve diğer ruhsal sorunlarla ilgili kürler için önemlidir.Uyku, iştah ve ruh hali düzenlemeye yardımcı olur.
Folik asit, tüm kadınlar için gerekli olan ve gebelik için gerekli doku ve hücrelerin yapı önemli bir rol oynar. Kanser hücreleri hızlı bölünen ve folik asit ile karışabilir, bu nedenle folik asit kanser tedavisinde kullanılır. Tıbbi araştırma, aynı zamanda folik asit yüksek diyetler, pek çok kadın meme kanseri riskini azalttığını göstermektedir.

B9 vitamini ,ince barsak epitelinde bulunan bir karbonksipeptidaz enziminin yardımıyla, besinlerde bulunan poliglutamil şeklindeki folatlar parçalanarak serbest folat şeklinde ince barsakların üst kısımlarından emilir. Bu arada bazı değişikliğe uğrayarak kanda metil tetrahidrofolat şeklinde bulunur. Karaciğerde de bu şekilde depo edilir. Bu depo 5 mg kadardır. Barsakta da ayrıca bir miktar üretilir. Bir karbon atomlu köklerin, moleküller arasındaki geçişlerinde önemli rol oynar. Bazı amino asitlerden aldığı köklerin pürin ve pirimidin sentezinde kullanılır. DNA’nın sentezinde vazife alır. Bu vazifeyi yapabilmesi için bu vitaminin 5,10- metiltetrahidrofolat halinde olması gerekir. Bu geçiş ise B12 yokluğunda mümkün olmaz. Buna göre megaloblastik kansızlığa, Bi2’nin, dolaylı olarak tesiri vardır.
Folik asit, megaloblastik kansızlığın tedavisinde günde 5-10 mg vererek kullanılır. Tedaviye demir de katmak gereklidir. Çocuklara koruyucu olarak 0,5 mg bu vitaminden verenler vardır. Keçi sütü bu vitamin bakımından fakirdir. Bu sütle beslenen çocuklara bu vitamin de ilave edilmelidir. Sara hastalarına bu vitaminin B12 ile birlikte gerektiği zaman verilmesi uygun olur. sıvı üretimine olumlu etki yapar.Sperm ve kan üretimine etkilidir.

Sindirimi

• Bu vitamin, ince barsak epitelinde bulunan bir karbon besinlerde bulunan poliglutamil şeklindeki folatlar parçalanarak serbest folat şeklinde ince barsakların üst kısımlarından emilir. Bu arada bazı değişikliğe uğrayarak kanda metil tetrahidrofolat şeklinde bulunur. Karaciğerde de bu şekilde depo edilir. Bu depo 5 mg kadardır. Barsakta da ayrıca bir miktar üretilir. Bir karbon atomlu köklerin, moleküller arasındaki geçişlerinde önemli rol oynar. Bazı amino asitlerden aldığı köklerin pürin ve pirimidin sentezinde kullanılır. DNA’nın sentezinde vazife alır. Bu vazifeyi yapabilmesi için bu vitaminin 5,10- metiltetrahidrofolat halinde olması gerekir. Bu geçiş ise B12 yokluğunda mümkün olmaz. Buna göre megaloblastik kansızlığa, B12’nin, dolaylı olarak tesiri vardır.
• Folik asit, megaloblastik kansızlığın tedavisinde günde 5-10 mg vererek kullanılır.
• Tedaviye demir de katmak gereklidir. Çocuklara koruyucu olarak 0,5 mg bu vitaminden verenler vardır. Keçi sütü bu vitamin bakımından fakirdir. Bu sütle beslenen çocuklara bu vitamin de ilave edilmelidir. Sara hastalarına bu vitaminin B12 ile birlikte gerektiği zaman verilmesi uygun olur. 

Eksikliği

• Eksikliği sonucu megaloblastik kansızlık meydana getirir.
• Tropikal bölgelerde çok rastlanır.
• Bu eksikliğin başlıca sebebi protein-kalori eksikliğine dayanmaktadır.
• Normal beslenen insanlarda ancak sindirim bozukluğunda ve gebelikte görülebilir.
• Sarada kullanılan ilaçlar verilirken de bu vitaminin verilmesi gerekir.
• Bazı antibiyotikler (mesela Irjmetoprjm + Sulfamid kombinasyonları) bu vitamini yok edebilmektedir.
• Bira, şarap, rakı vs. fazla içen kimselerde bu vitamin eksikliği oldukça sık görülmektedir. 

B9 Vitamini Folik Asit yetersizliğinde gelişme için folik asiteihtiyaç gösteren bütün organizmalarda bu gelişme yavaşlar. Aminopterin ve bunun 9-metil derivesinin diyette kullanılmasıyla deneye tabi tutulan fare ve sıçanlar kısa zamanda ölürler. Bu çeşit antagonistlerkanserin ve özellikle löseminin tedavisinde kullanılmıştır.
Yukarıda açıklandığı gibi p-Aminobenzoik asit folik asit yapısında yer almak suretiyle önemli bir rol oynar. Folik asidi bizzat sentez etmek yeteneğinde olan organizmalar ortamda yeterli miktarda sülfamit bulunması halinde yarışmalı inhibisyon nedeniyle bundan zarar görürler.
Folik asit yetersizliği halinde başlıca aşağıda açıklanan reaksiyonlarda aksamalar görülür:
1. Pürin ve pirimidin sentezi dolayısıyla DNA sentezi bozulur.
2. Glisin ve serinin birbirlerine dönüşümü zorlaşır.
3. Metionin ile homosisteinin ilişkileri bozulur, metil guruplarının transferi zorlaşır.
4. Histidin metabolizması bozulur.
5. Formimino glutamat teşekkülü diğer tek karbona ihtiyaç gösterenmaddelerin sentezleri güçleşir.

Sonuç olarak başlıca, kan tablosunda bozukluk ve makrositeryapıda pernisiyöz anemiye benzer bir kansızlık şekli görülür.
B9 Vitamini Eksikliği sonucu megaloblastik kansızlık meydana getirir. Tropikal bölgelerde çok rastlanır. Bu eksikliğin başlıca sebebi protein-kalori eksikliğine dayanmaktadır. Normal beslenen insanlarda ancak sindirim bozukluğunda ve gebelikte görülebilir. Sarada kullanılan ilaçlar verilirken de bu vitaminin verilmesi gerekir. Bazı antibiyotikler (mesela Trimetoprim + Sulfamid kombinonyonları) bu vitamini yok edebilmektedir. Bira, şarap, rakı vs. fazla içen kimselerde bu vitamin eksikliği oldukça sık görülmektedir.
Yetersizliğinde kan yapımında azalma olmaktadır. Özellikle gebe kadınlarda ve çocuklarda yetersizlik belirtileri yaygındır. Yetersizlik nedeni; yetersiz beslenme (özellikle yetersiz sebze ve meyve tüketimi), emilim bozukluğu ve vücuttan aşırı kayıp olmasıdır. Alkoliklerde de ve gebelikte B9 Vitamini folik asit yetersizliği görülebilir.

B9 Vitamini Eksikliği Belirtileri

B9 Vitamini Folik Asit aksikliğinde Anormal ağrılar, kansızlık, dişeti kanamaları, kronik karaciğer rahatsızlığı, kabızlık, ishal, sara, unutkanlık, sindirim gazı, dil iltihabı, saçlarda beyazlama, sinirlilik, enerji azlığı, ağız kenarlarında yara, zihinsel durgunluk, sinir dokusunda kusur, solgunluk, zayıf büyüme, erken doğum, sağlıksız kırmızı kan hücresi gelişimi, uyku düzensizliği, dilde ve boğazda yara, ara sıra görünen ishal, kan zehirlenmesi, zayıflık, kilo kaybı. Yaşlı insanlarda zayıf beslenmeden dolayı B9 eksikliği görülür. Ayrıca kronik karaciğer ve sara hastalarında B9 eksikliği özellikle görülür.

B9 Vitamini Yüksek doz ve toksik etkisi

Bilinen toksik etkisi bulunmamaktadır. Yüksek doz ile ilgili yapılan bir araştırmada 5 yıl süresince günlük I5mg doz uygulanmış (günlük önerilen dozun 40 katı) ve herhangi olumsuz bir etkiye rastlanmamıştır. Aşırı Yüksek dozlarda böbreklerde kristalleşme görülebilir. Uzun süreli yüksek doz kullanımı ile anormal şişkinlik, midede gaz, iştah kaybı, bulantı ve kusma görülebilir.
B9 Vitamini Yan etkileri

• Parlak altın sarı idrar,
• ishal, hararet,
• deride döküntü.