Kromozom
DNA ve proteinden meydana gelen yapılardır. Üzerlerinde pek çok gen bulundururlar. Genlerin kuşaktan kuşağa aktarılması kromozomlar sayesinde gerçekleştirilir.
Bir hücrede nükleotitler birleşerek genleri, genler birle- şerek DNA'yı, DNA’da özel proteinlerin etrafına sarılarak kromozomları oluşturur. Her bir canlı türü kendisine özgü sayıda kromozom bulundurur.
Kromozomlarda DNA molekülü, DNA molekülünde genler bulunur. Genler ise nükleotitlerden oluşur.
Kromozom > DNA > Gen > Nükleotit KROMOZOM SAYISI
- Canlılarda kromozom sayıları farklı türler için farklı veya aynı olabilir. Kromozom sayısı canlının, Gelişmişliği veya türü hakkında kesin bir bilgi veremez. Çünkü daha fazla gelişmiş sistematik bir Canlının kromozom sayısı, daha az gelişmiş bir sisteme sahip canlıya göre fazla veya az bir sayıya sahip olabilir.
- Haploit hücrelerin (gamet:Sperm veya yumurta) kromozom sayısı insanda 23’tür.(n = 23)
- Diploit hücrelerin (üreme- Eşey Ana hücreleri : Testis veya yumurtalık) kromozom sayısı insanda 46’dır. (2n = 46)
- İnsandaki Kromozom sayıları 46 veya 23 çift olarak ifade edilir. Üreme Ana hücreleri ve diğer bütün vücut hücrelerinde (Kas, Kemik, Kan, Saç, Tırnak, vb.) 46 kromozom bulunur.
- Kromozom gösterimleri ise şu şekillerde ifade edilir; Erkeklerde : 44 + XY veya 22 çift + XY Kadınlarda : 44 + XX veya 22 çift + XX
- Üreme hücrelerinin kromozom gösterimi aşağıdaki şekillerde ifade edildiği gibidir;
- Spermin kromozom gösterimi : 22 + X veya 22 + Y Yumurtanın kromozom gösterimi : 22 + X
- Dikkat : 22 + X gösterimi hem sperme hem de yumurtaya ait olabilir. 22 + Y ise sadece sperme aittir.
- Bazı insanlarda Kromozom Sayısı 47 olabilir. 21. Kromozom bölünürken, tepesi koparak gövdenin alt kısmı diğerine yapışarak 21. Kromozom çiftini 3 kromozomdan oluşturur. Bu durum DOWN SENDROMU diye adlandırılır.
Tablo incelenirse aşağıdaki sonuçlara ulaşılabilir.
- Canlı türlerinin çoğunun kromozom sayıları birbirinden farklıdır
- Kromozom sayıları aynı olan farklı tür canlılar, kromozomlarında farklı genler içerdiklerinden dolayı farklı özelliklere sahiptir.
- Bir türün bütün bireylerindeki kromozom sayısı aynıdr.
- Canlının büyüklüğü ve gelişmişliğiyle kromozom sayısı arasında herhangi bir bağlantı yoktur. Kromozom sayısı 500 olan eğrelti otu, kromozom sayısı 46 olan insandan daha gelişmiş yapılı bir canlı değildir.
