Maraton

Maraton Atletizmde uzun mesafeli (42.195 m) sert tabanlı yollarda yapılan mukavemet koşusudur. Adı eski Yunanistan’daki Marathon Savaşı’ndan gelir. İlk kez 1896’da düzenlenen Atina olimpiyat oyunları’nda koşuldu, 1924 yılında 42.195 m olması benimsendi. Uluslararası amatör Atletizm federasyonu 1992 yılından itibaren 21.100 m’de yarı maraton dünya şampiyonası düzenlemeye başladı.

Maraton parkurları aynı nitelikte olmadığı için dünya rekoru kaydı tutulmaz sadece en iyi derece vardır. Türkiye’de maraton, ilk kez 1937’de resmi yarışmalarda yer aldı. 1970’lerde bayanlar da resmen yarışmalarda yer almaya başladı. uluslararası popüler yarışma olarak Boston maratonu, Türkiye’de ise 1979’dan beri yapılmakta olan Asya-Avrupa (Avrasya) maratonu gösterilebilir.

Maraton günümüz olimpiyatlarının en önemli sporu olup simgesellik bir yana mukavemet yarışlarının en zorlusudur. Rekabetin çok uzun bir parkura yayılmış olmasından dolayı izlenmesi pek zevkli değildir. Genellikle stadyuma girildiğinde -ki burası hesaplanmıştır genellikle maratoncular stadyum çevresinde seyirciyi selamlamak anlamına da gelen bir tur atarlar ve bu turun sonunda finişe ulaşırlar. Maratonun en güzel anı işte bu andır. çoğu kez maratoncular bu aşamada yeri öpecek kadar yorulurlar. Maraton yarışcısı maratona çok uzun bir sürede hazırlanabilir, bu yüzden olimpiyatlarda maratonun yeri apayrıdır.

Maraton koşuları nedir?

Maraton koşusu; 42.195 m.’lik parkurda yapılan en uzun yaya koşusunun adıdır. Maraton parkurları aynı nitelikte olmadığı için dünya rekoru kaydı tutulmaz, sadece en iyi derece vardır.
Maraton koşularında yalnız bacaklar kollar değil, karın kasları dahil vücudun bütün kasları hareket eder. Maraton koşularında çıkış ve bitişler genellikle stadyum içinde olursa da bu şart değildir. Ana yollar üzerinde koşulan bu yarışmalarda trafik ekipleri de görev alır. Yarışma öncesi her atletin sağlık kontrolünden geçmesi ve koşar raporu alması zorunludur.
Mesafeler kilometre ve mil olarak yol boyunca gösterilir. Her 5 km. ye yerleştirilen resmi yiyecek ve içecek merkezlerinde atletlerin istedikleri yiyecekler ve içecekler bulundurulur. Bir maraton koşucusu koşu sırasında 3000 kilo kalori kadar enerji harcar. Eski yıllarda atletler, yiyeceğe fazla önem vermelerine rağmen son zamanlarda sadece suyla ağızlarını çalkalayıp yüzlerini ve başlarını ıslatmakla yetinmektedirler. Yollar üzerinde yapılan yarışmalarda parkur, koşu çizgisi boyunca ölçülür. 50 m.’ den fazla fark kabul edilmez.
Maraton koşuları insanın fiziksel ve zihinsel seviyelerini ciddi şekilde sınayan yarışlardır.

Maraton Koşuları Tarihçesi

M.Ö. 716 da Atinalılar ve Persler arasında yapılan Maraton (Maraton Ovası) savaşından adını almıştır. Efsaneye göre Pheidippides adlı Yunanlı bir asker kazanılan zaferi Yunan Kralına haber vermek, müjdelemek için savaş alanından Atina’ya kadar yaklaşık 40 km'lik yolu koşar. Ancak bu asker haberi veremeyerek yolda ölür. İlk Maraton koşusu işte bu askerin anısına 1896 yılında yapılan Olimpiyat Oyunlarında koşulmuştur (Atina Olimpiyat Oyunları 1896) Bu yarışı Yunanlı bir köylü olan Louis kazanmıştır.
1908 yılında Maraton koşusu Londra Olimpiyat Oyunlarında 42.195 m koşu mesafesi kabul edilmiş ve bu mesafede yarışma yapılmıştır. 1924 yılında Maraton koşusu ayrıca IAAF tarafından organize edilen Yarı Maraton Dünya Şampiyonası adı altında 21.100m. mesafeli yarışmalar organize edilmektedir.

Maraton Yarışma Kuralları

Maraton yarışlarında sporcu kat edilecek mesafeyi azaltmaması şartı ile görevlinin izni ve denetimi altında yarışma parkurunu terk edebilecektir.
Eğer başhakem, hakem veya yardımcı hakemin raporuna dayanarak yarışmacı bir sporcunun yarışma parkurunu terk ederek kat edilecek mesafeyi kısalttığı kanısına varırsa o sporcu diskalifiye edilecektir.

Maraton Koşu Teknikleri

1. Maraton antrenmanlarının ilk basamağı iyi bir antrenör bulmaktır
2. Maraton antrenman programlarının pek çoğunda hız kazandırma antrenmanlarının dayanıklılık kazandırıldıktan sonra yaptırıldığı görülmektedir.
3. Genellikle maraton koşu antrenmanları 42.195 m'den daha fazla mesafeleri koşarak yapılır. Bu mesafe 48-50 km olmaktadır.
4. Elit maraton koşan sporcular genelde kros koşularını tercih etmektedirler.
5. Yine elit sporcular değişik sporları da tercihen yapıp vücut mukavemetlerini geliştirmeye çalıştıkları görülmektedir.
6. Fitnes salonlarında programlı koşu bandı çalışmaları yaptıkları görülür
7. Deniz kenarlarında ıslak sulu kum koşuları yapmaktadırlar. Ayrıca hafif dalgalar arasında koşu yaparlar.
8. Zihinsel antrenman yani tüm yarışı gözlerinin önünde canlandırarak sanal yarış yaparlar. Yarışın başlangıcı, ortası ve sonunu hayal ederek taktik becerilerini geliştirirler. Asla gerçek yarış boyutu dışına çıkmazlar.
9. Devamlı antrenman dışında kendilerine dinlenebilme periotları hazırlarlar.
10. Yarışa yavaş başlayıp daha sonra hızlanabilme temposu ayarlama çalışmaları yaparlar.
11. Yine maraton koşularına kısadan orta ve uzuna ve tam yarış mesafesi ve daha fazlasına odaklanarak çalışırlar.

Türkiye’de Maraton

Türkiye’de maraton, 1944’ten bu yana koşulmaktadır. 1938’den beri de Türkiye Maraton birinciliği yapılır. Uluslararası maraton yarışlarında büyük varlık gösteren Türk atletleri birçok kez Balkan ve Akdeniz şampiyonlukları kazandılar. Şevki Koru, Ahmet Aytar, Haydar Erturan, Hüseyin Topsakal, Hüseyin Aktaş, İsmail Akçay, Veli Ballı, Ahmet Altun, Mehmet Terzi Türk maratoncularının en başarılı adları oldular. Uluslararası 19 Mayıs Maratonu Türkiye’de düzenlenen önemli uluslararası maraton yarışmalarıdır. Veli Ballı’nın 1967, 19 Mayıs Maratonu ve Lahor Maratonu şampiyonlukları, 1979 Atina Maratonu şampiyonluğu,Mehmet Terzi’nin 1985, 1986, 1987 Lineburg (F. Almanya) ve 1987 San Francisco Maratonu şampiyonlukları, Türk atletizminin dünya çapındaki başarıları oldu.