KAYNAMA - YOĞUNLAŞMA OLAYI VE BUHARLAŞMA

Bir miktar su ağzı açık kaba konulduğunda zamanla suyun azaldığı gözlenir. Bu olayda sıvı molekülleri bulunduğu ortamdan ısı alarak sıvı halden buhar haline geçmiştir. Bu olaya buharlaşma denir. Sıvılar bulunduğu her sıcaklıkta buharlaşabilirler.Sıvı moleküller, buhar haline gelirken sıvıdan ayrılanlar dış ortama basınç yaparlar. Yaptıkları bu basınca DENGE BUHAR BASINCI denir.

Sıvıların sıcaklığı artıkça buharlaşması hızlanır. Dolayısı ile denge buhar basıncı da artar. Denge buhar basıncının bu artışı en nihayetinde açık hava basıncına (Po) eşik oluncaya kadar devam eder.

Sıvının buhar basıncının; açık hava basıncına eşit olduğu anda KAYNAMA olayı gerçekleşir. Kaynama olayının başladığı sıcaklığa da KAYNAMA NOKTASI (SICAKLIĞI) denir.

KAYNAMA NOKTASI : Sabit sıcaklıkta ve basınçta saf sıvı bir maddenin, sıvı halden gaz hale geçtiği sıcaklıktır. Genellikle birimi ( 0C ) olarak verilir.

• Saf suyun donma noktası 0 0C , kaynama noktası ise 100 0C"dir ( 1 atmosfer basınçta)
• Saf (arı) sıvıların kaynama süresince hem sıcaklığı hem de buhar basıncı sabittir.
• Saf olmayan sıvıların ise kaynama süresince sıcaklığı değiştiği halde buhar basıncı değişmez.
• Sıvıların 1 atm. basınçta elde edilen kaynama sıcaklıklarına "normal kaynama sıcaklığı" denir.
• Kaynama sıcaklığı saf sıvılar için ayırt edici özelliktir.

YOĞUNLAŞMA NOKTASI : Sabit sıcaklıkta ve basınçta saf gaz bir maddenin, gaz halden sıvı hale geçtiği sıcaklıktır. Genellikle birimi ( 0C ) olarak verilir.

• Saf bir katı eridiği sıcaklıkta, sıvısı da donar; Yine aynı şekilde saf bir sıvının buharlaştığı sıcaklıkta, buharı da yoğunlaşır.

KAYNAMA NOKTASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER:
1- Sıvının cinsi: Sıvının kimyasal yapısı değiştikçe kaynama noktası değişir. Kısaca sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvveti arttıkça sıvının kaynama noktası artar.
2- Açık hava basıncı: Sıvı yüzeyine etki eden açık hava basıncı (Po) arttıkça sıvının kaynama noktası yükselir.
3- Yükselti (Rakım): Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça sıvının kaynama noktası düşer. Bu olay dolaylı yoldan açık hava basıncının azalmasına bağlıdır.
4- Sıvıda yabancı madde çözünmesi: Çözüneni uçucu olamayan çözeltilerde (katı - sıvı) çözünen madde miktarı arttıkça çözeltinin kaynama noktası artar.

Bu iki olayın grafiğini görmek için Sitemizden Sorunsuzca Yararlanıp Linkleri Görmek İçin Buraya Tıklayara Üye Olunuz.
Aynı rotamda kaynayan bütün sıvıların kaynama süresince buhar basınçları birbirine eşittir.
Bütün sıvıların sıcaklığı arttıkça buhar basıncı artar. Ancak kaynama başladıktan sonra buhar basıncı sabit kalır
Bütün sıvıların sıcaklığı arttıkça buhar basıncı artar demiştik. Ancak saf sıvılarda kaynama noktasından sonra hem sıcaklığı hem de buhar basıncı sabitleşir. Oysa tuzlu su gibi çözeltilerde kaynamaya başlama sıcaklığına kadar hem sıcaklık hem de buhar basıncı artar, kaynama başladığı andan itibaren, sıcaklığı arttığı halde buhar basıncı değişmez.
Sıvıların aynı ortamda kaynama noktaları ile buhar basınçları arasında ters orantı ilişkisi vardır. Yani kaynama sıcaklığı yüksek olan sıvının buhar basıncı daha düşüktür.

ÖRNEK:
1 atm basınç altında
Suyun kaynama noktası : 100 0C"dir
Saf alkolün kaynama noktası : 78 0C"dir
Buhar basınçları arasında ise : Palkol > Psu' dur.
Sıvının ısı alarak gaz fazına geçmesi olayına buharlaşma demiştik. Şimdi bu olayın tersini düşünelim. Yani buharın ısı kaybederek sıvı hale geçmesi olayına yoğunlaşma denir. Günlük hayatta camların buğulanması, buzdolabından çıkan kapların dış yüzeylerinde sıvı taneciklerin oluşması birer yoğunlaşma olayıdır.

bazı saf cisimlerin kaynama sıcaklıkları

• aseton 56,1 °C
• asetilen -83,6 °C
• asetik asit 118,1 °C
• nitrik asit 86 °C
• etil alkol 78,5 °C
• metil alkol 64,5 °C
• asetaldehid 20,2 °C
• anilin 184,4 °C
• azot -195,8 °C
• benzen 79,6 °C
• brom 58,8 °C
• bütan 0,6 °C
• klor -34,1 °C
• kloroform 61,2 °C
• metil klorür -23,7 °C
• siyanogen -20,5 °C
• su 100 °C
• eter 34,5 °C
• gliserin 290 °C
• helyum -268,9 C'C
• hidroıen -252,8 °C
• iyot 184 °C
• cıva 356,9 °C
• naftalen 217,9 °C
• neon -246 °C
• altın 2 600 °C
• oksijen -183 °C
• platin 4 300 °C
• kurşun 1 740 °C
• propan -44,5 °C
• kükürt 444,6 °C
• karbon sülfür 46,3 °C
• toluen 110,5 °C
• çinko 907 °C