Öfke; kişinin istekleri karşılanmadığında, bir tehditle karşılaştığında veya çıkmaza girdiğinde hissettiği duygudur. Kısaca öfkeli kişilerin engellenmeye karşı tolerans düşüklüğü vardır. Insanlarda bulunması gereken doğal bir duygu olan öfkenin kontrol altında tutulmadığında kişiler arası ilişkilerde bozulma, şiddet, saldırganlık gibi sonuçlara yol açabilir. Aynı zamanda kişiyi de fazlasıyla rahatsız eder, strese neden olabilir.

Peki öfke kontrolünü nasıl sağlayabiliriz?

Öncelikle öfkemizin hangi duygumuzun sonucu olduğunu, yani öfkemizin tanımını yapmalıyız. Öfkenin altında yatan sebebi belirleyip, bu sorun konusunda kendimizi rahatlatarak öfke duygumuzu da azaltabiliriz. Çünkü her öfkenin altında yatan çözülmemiş bir sorun vardır. Kişinin kendini yetersiz ya da değersiz görmesi, suçluluk duygusu taşıması, önyargılı yaklaşımı gibi duygu ve davranışlar öfkenin ortaya çıkmasına yol açar.

Öfke kontorolünü sağlamadaki bir yöntem, öfkeleneceğimizi hissettiğimiz an bulunduğumuz ortamı değiştirmektir. Çünkü öfke duygusunu uyandıran bir çevrede sakinleşmek daha zor olacaktır. Ortamdan ayrılamıyorsak diyaframdan derin nefes alarak öfke sebebiyle yükselen kan basıncımızı normale düşürerek öfke kontrolünü sağlamamıza yardımcı olabiliriz. Bunun dışında meditasyon yapmak ta kasları gevşeterek, insanı yatıştırır ve bu sayede öfkeyle baş etme yöntemi olarak bunu da ekleyebiliriz.

Ayrıca rasyonel davranışçı terapinin yöntemi olarak irrasyonel davranışın rasyonel ve faydalı bir davranış ile değiştirilmesi de öfke kontrolünü sağlamada izlenilen bir yoldur. Örneğin öfke duygumuz kişilerarası iletişim problemimizin bir dışavurumu ve biz öfke duygumuzu iletişim kurma becerileri, empati kurma becerileri, sosyal becerileri kazanarak davranışımızı faydalı hale getiriyoruz ve kazandığımız becerilerle öfke duygumuzu azaltıyoruz.

Öfke sonucunda ortaya çıkan saldırgan davranışları engellemek adına da öfke anında dikkat dağıtma veya espriyle öfkeyi yatıştırabiliriz. Karşıdakini incitmeden yapılan şakalar konuyu dağıtır ve öfkeden uzaklaştırır. Öfkeyi kontrol altına almakta önemli rol oynayan başka bir etken de zamanlamadır. Örneğin yorgun hissedildiğinde veya stresli zamanlarda tartışmaya girilmemelidir.

Öfkeyi oluşturan kendi davranışlarımızı veya duygularımızı değiştirebiliriz, ancak başkalarının bizde öfke duygularmızı uyandıran davranışlarına engel olamayız. Aslında olaylara bakış açımızı değiştirmeliyiz. Yani başka kişinin rahatsız olduğumuz davranışını değiştirmesini beklemek yerine onu gözardı etmeyi öğrenmemiz gerekiyor. Yapmamız gereken olaya karşı sükuneti koruyabilmektir, davranışın değişmesini beklemek değil.

Yazan: Deniz Dirin
Sorularla Psikolojim