Penisilin Nasıl Bulunmuştur?

Penisilin, antibiyotik grubu ilaçların ilk örneğidir. Alexander Fleming 1928'de bu ilacı bulduğunda birçok hasta için yeni bir umut ışığı doğmuştu. Çünkü doktorlar ve kimyacı­lar yıllardan beri mikrobik hastalıkların önü­nü alabilmek için hastalara zarar vermeksizin mikropları öldürebilecek bir madde arıyorlar­dı. Gerçi kireçkaymağı, iyot, arsenik ve kinin gibi bazı maddelerin mikropları öldürdüğü biliniyordu, ama bu maddeler yanlış kullanıl­dığında ya da yüksek dozda verildiğinde hastaları da zehirleyebiliyordu. Oysa penisilin normal dozlarda zehirli değildir ve bu antibi­yotiğe direnç gösteren bazı türler dışında pek çok bakteri üzerinde etkilidir.

Yalnız bazı insanların penisiline alerjisi oldu­ğundan, ilacı kullanmadan önce bir duyarlık testi yapmak gerekir.
Penisilin bir rastlantı sonucunda bulunmuş­tur. Fleming'in stafilokok grubundan bakteri­leri ürettiği besi yerine havadan küçük bir küf parçacığı düşmüştü. Bu mantarlar, özel ola­rak hazırlanmış besi ortamında hızla çoğaldı ve birkaç gün sonra Fleming küf mantarları­nın çevresindeki bakteri kolonilerinin (toplu­luklarının) yok olduğunu fark etti.

Pénicillium cinsinden olan bu mantarlar, peynirde, bayat ekmekte ve nemli mahzen duvarlarında her zaman görülebilen küf man­tarlarıyla yakın akrabadır. Mikroskopla bakıldığında minicik boya fırçalarını andıran bu canlıların oluşturduğu gruba, "fırça" anlamındaki Latince penicilin sözcüğünden türetile­rek bu ad verilmiştir.

Fleming, şeker ve et suyuyla hazırladığı özel besi yerinde bu küf mantarlarını ürettik­ten sonra bu suyu süzdü ve penisilin adını verdiği bir sıvı elde etti. Bu sıvıyla yaptığı deneylerde birçok bakteri türünün, örneğin difteri, zatürree ve boğaz iltihaplarının etkeni olan mikropların üremesinin durduğunu gör­dü. Böylece, vücut dokularına zarar vermek­sizin mikropları öldürebilen antibiyotik grubu ilaçların ilk örneği bulunmuş oldu.

O tarihten yıllar sonra Howard Florey ve Ernst Chain adında iki bilim adamı, penisili­ni, bozulmadan saklanabilecek kuru bir toz halinde ve bol miktarda üretmeyi başardılar. 1941'de bu ilaç ilk kez hastaların kullanımına sunuldu ve 1945'te penisilini insanlığa arma­ğan eden Fleming, Florey ve Chain'e Nobel Fizyoloji ya da Tıp Ödülü verildi.