Yardımcı Öğeler Nesne (Düz Tümleç)
Öznenin yaptığı eylemden etkilenen varlık ya da nesnedir. Nesne, cümledeki kullanımına göre ikiye ayrılır :
Belirtili Nesne
Öznenin yaptığı işten etkilenen öğe adın “i” (gösterme, belirtme) durumuyla çekimlenirse belirtili nesne görevi yapar.
Belirtili nesneyi bulabilmek için yükleme “Kimi? Neyi? Kimleri? Neleri?” sorularından uygun olan biri yöneltilir.
Örnek: - Çocuğun elindeki minik siyah köpeği hepimiz sevmiştik. (Neyi?)
- Bu işin peşinde olduğunu biliyorum, saklama. (Neyi?)
- Seni de onu da yakından tanıyoruz. (Kimi?)
Öznenin yaptığı eylemden etkilenen öğe, ad durum eklerinden biriyle çekime girmişse cümle içinde belirtisiz nesne görevi yapar.
Belirtisiz nesneyi bulmak için yükleme “Ne?, Neler?” sorusu yöneltilir.
Örnek: - Ona her zaman bir kucak dolusu çiçek götürürdüm. (Ne?)
- Her gece, Kırmızı Başlıklı Kız adında bir masal anlatırdı.
Nesnenin Özellikleri a) Nesne, yalnızca yükleminde eylem olan cümlelerde bulunur. Yükleminde ad ve ad soylu sözcüklerin bulunduğu cümlelerde nesne olmaz.
Örnek: - Bu adam, sorduğum tüm soruları yanıtsız bıraktı.
b) Nesne, tek sözcük olabildiği gibi sözcük grubu da olabilir.
Örnek: - Kalemleri, defterleri, kitapları, üst üste yığdı.
c) Bazı cümlelerde ara söz, nesneyi açıklamak için kullanılır. Buna açıklamalı nesne denir. Bu söz, nesneyle birlikte tek öğe olarak değerlendirilir.
Örnek: - Babamı, o büyük insanı, bir daha görmeyecektim.
- Yaşlı kadın, çocuğu – o kuru, sıska vücudu – son bir kez kucakladı.
DEVAMI Cümle Nedir? Cümlenin Çeşitleri ve Ögeleri