LINCOLN (Abraham)

amerikalı devlet adamı
(Hodgenville yakınında, Kentucky, 1809 - Washington 1865)

Bir çiftçi ailesinin oğluydu. Kızılderililer’e karşı savaştı (1832), sonra siyasete atıldı, illinois’ ten millet meclisine seçildi (1834-1842). Springfield’de avukat oldu (1837). Demokrat Stephen Douglas’a karşı Federal Kongre üyeliği seçimini kazandı (1846). Meksika savaşı’na karşı çıktı ve federal yönetim bölümünde köleliğe karşı çıkanları destekledi (1849). Senato’daki bir başarısızlığı nedeniyle (1849) siyasal yaşamdan çekildi. Kuzey-batı eyaletlerinde köleliği serbest bırakan Kansas-Nebraska Bill’e karşı verdiği ve tanınmasını sağlayan Peoria söyleviyle politikaya geri döndü (1854).

1856’da Cumhuriyetçi Parti’ye girdi. illinois senatörlüğüne aday oldu ve Douglas’a karşı köleciliğin yasaklanması için bir kampanya yürüttü; bu eylemin büyük bir yankı uyandırmasına rağmen seçimi Douglas kazandı Yine de, sarsılan demokratlar karşısında partisinin güçlenmesi için çalıştı. Cumhuriyetçi parti kongresinde (Chicago, 1860), adı çevresinde geniş bir seçmen kitlesini toplayabilecek ılımlı bir cumhuriyetçi olduğu için başkan adayı olarak seçildi. Ama ABD Başkanlığına seçilmesi (oyların sadece yüzde 38’ini aldı), resmen göreve başlamasından bile önce Güney eyaletlerinin bağımsızlıklarını ilan etmelerine yol açtı (4 mart 1861).

Rakiplerini iktidara ortak olmaya çağırarak iç savaşı önleme çabaları sonuçsuz kaldı. Çatışmalar başladıktan sonra köleliğin kaldırılması için kademeli bir çözüm önerdi (1862), sonra tüm eyaletlerdeki kölelerin serbest bırakıldığını ilan etti (1 ocak 1863). 1864’te yeniden seçildi. Lee’nin teslim olmasından sonra bir "yeniden inşa" programı hazırladı, ama Washington tiyatrosu’nda bağnaz bir aktör, John VVilkes Booth tarafından öldürüldü.