B A Ğ A Ç
Anlamca ilgili cümleleri, görevdeş öğeleri bağlamaya yarayan sözcüklere BAĞLAÇ denir.
İŞLEVLERİ : Tamlayanları bağlar. ; Suyun ve elektriğin parasını ödedik.
Küçük ve şirin bir ev aldık
Tamlananları bağlar ; Güneşin sıcaklığı ve rengi insanı etkiler.
Kırık tabakları ve bardakları topladı.
Cümleleri bağlar ; Geldim, gördüm ve yendim.
Özneleri bağlar ; Şafak ve Özgür bize geldi.
Nesneleri bağlar ; Gökyüzünü ve yüreğinin atışını hissetmelisin.
BAŞLICA BAĞLAÇLAR DE DA - Sen DE itiraz ettin. (-DEN başka anlamında.)
- Kitap DA aldık (- DEN başka anlamında.)
- Zamanında gel DE yemeğini ye. (Azarlama.)
- Büyümüş DE adam olmuş. (Alay etme)
- Gitmem DE gitmem diye tutturdu. (Direnme.)
- Glese DE konuşmam.
- Aldı DA çalışmadı. (Ama, fakat)
V E - Sen VE ben koşuyoruz kırlarda.
- Baktı ve kaçtı.
A M A - Yattım ; AMA uyuyamadım. (Buna rağmen, karşıtlık.)
- Gidelim diyorsun, AMA hava yağmurlu. (Uyarı.)
- Gelebilirsiniz; AMA bulaşık yıkarsanız. (Koşul.)
Y A L N I Z
Gidebilirsiniz ; YALNIZ erken gel. (Koşul.)
F A K A T
Aradım FAKAT sizi bulamadım.
Ü S T E L İ K
Dersler iyi ; ÜSTELİK spor da yapıyor.
Ç Ü N K Ü
İyileştim ; ÇÜNKÜ yemeklerimi düzenli yedim.
N E... N E.
Genellikle yüklemi olumlu cümlelere olumsuzluk anlamı katar.
NE aradı, NE sordu.
Y A...Y A...
Tercih etme anlamını katar.
YA annem YA ben!
H E M ..... H E M...
Her ikisi de anlamını katar.
HEM ağlarım HAM giderim.
K İ
Yargı bildiren öğeyi bağlar.
Gördüm Kİ herkes harıl harıl soru çözüyor.
İ L E
Görevdeş öğeleri bağlarsa bağlaç olur. Diğer kullanımlarda edat olarak kalır.
Öykü ile Uğur bu işi başarır.
Z İ R A
Geldim; ZİRA seni çok özlemiştim.
Y O K S A
Onlar iyi anlaşıyorlardı; YOKSA darıldılar mı?
H E L E
Havasına, suyuna HELE yemeklerine hiç doyum olmaz.
K A H ..... K A H .....
KAH eserim yeller gibi.
KAH tozarım beller gibi.