Türkiye

, resmi adı TürkIye Cumhuriyeti, topraklarının bir bölümü Avrupa’da, daha büyük bölümü de Asya’da yer alan Akdeniz ve Ortadoğu ülkesi. Yüzölçümü, izdüşüm alan olarak 779.452 km2, yüzeyindeki tüm eğimli alanlarla birlikte gerçek alanı ise 814.578 km2’dir. İzdüşüm alan olarak hesaplanan yüzölçümünün yaklaşık yüzde 97’sini oluşturan 755.688 km2’si Asya toprakları, yaklaşık yüzde 3’ünü oluşturan 23.764 km2’si de Avrupa toprakları üstündedir. Gerçek yüzölçüm olarak verilen alanın ise 790.200 km2’si Asya’da, 24.378 km2’si Avrupa’dadır.

Türkiye’nin genel görünümü, doğu-batı doğrultusunda uzanan ve boyu 1.600 km, eni de 600 km kadar olan bir dikdörtgen biçimindedir. Bu dikdörtgenin en kuzey ucu Sinop ilinde İnceburun (42°06' kuzey enlemi, 34°58' doğu boylamı), en güneyi Hatay ilinin Yayladağ ilçesine bağlı Topraktutan (eskiden Beysun) köyünün güneyi (35°5T kuzey enlemi, 36°06' doğu boylamı), en doğusu Küçük Ağrı Dağının 34 km doğusunda Türkiye-İran-Azerbaycan (Nahçıvan) sınırlarının birleştiği nokta (39°37' kuzey enlemi, 44°48x doğu boylamı), en batı ucu ise Gökçeada’nın en batı noktası olan Avlaka Burnudur (40°07' kuzey enlemi, 25°40' doğu boylamı). Türkiye’nin kara sınırlan 2.753 km, deniz kıyılan ise 8.333 km uzunluğundadır. Çoruh Irmağı ağzının güneyindeki Sarp köyünde başlayan, Arpaçay ve Araş Irmağı boyunca uzanarak İran sınırına kavuşan Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan sınırının uzunluğu 610 km’dir. Yüksek dağların doruklarını izleyen 454 km uzunluğundaki İran sınırı, Irak sınırının başladığı Kelşim (Geleşim) gediğine kadar uzanır. İran sınırı genellikle Araş Irmağı ile Van ve Urmiye gölleri havzalarının birbirinden ayıran su bölümü çizgisini izler. Hakkâri yöresindeki yüksek ve dağlık bir kesimden geçerek Habur Çayının Dicle Irmağına katıldığı noktada sona eren Türkiye-Irak sınırının uzunluğu 331 km’dir. Kara sınırlarının en uzun bölümünü ve yaklaşık yüzde 32’sini oluşturan Suriye sınırı 877 km uzunluğundadır. Önemli bir bölümü Bağdat Demiryolu’nun hemen güneyini izleyen bu sınır, Güvercinkaya’da Akdeniz kıyısına ulaşır.

Karadeniz kıyısındaki Rezve Deresi ağzında başlayarak Edirne’nin kuzeybatısına kadar uzanan Bulgaristan sınırının uzunluğu 269 km’dir. Edirne’nin güneyi ile güneybatısındaki Karaağaç çevresini Türkiye topraklarında bırakarak Meriç Irmağı boyunca uzanan Yunanistan sınırı Enez’in batısında Ege Denizi kıyısına ulaşır. 212 km uzunluğundaki bu sınır Türkiye kara sınırlannın en kısa bölümüdür. Kıyılarının 6.480 km’si Anadolu’da, 786 km’si de Trakya’dadır. Türkiye’nin adalarına ait kıyılarının uzunluğu ise 1.067 km’dir. 2.805 km’yi bulan Ege Denizi kıyısı tüm Türkiye kıyılarının yüzde 33,7’sini oluşturur.

Üç yandan ılık denizlerle kuşatılmış olan ülkenin başlıca özelliği, Kuzey Yarıküre’de Ekvator ile Kuzey Kutup Bölgesi arasında merkezi bir konumda olmasıdır. Eskidünya’nın karaları arasında yer almasına karşın denizlerle çevrilmiş ve orta iklim kuşağı içinde bulunması tarih boyunca bu topraklarda yaşayanlara çeşitli üstünlükler sağlamıştır. Geçmişte Çin ve Hindistan’ı Akdeniz kıyısına bağlayan kervan yolları ile bölgesel suyollarının geçtiği bu alanda kurulan birçok uygarlığın temeli zengin bir ticaret etkinliğine dayanır. Konumu ve özelliği nedeniyle hem bir Akdeniz ve hem de Yakındoğu ülkesi sayılan bu topraklar, zenginlikleri nedeniyle tarih boyunca büyük önem taşımıştır. Yönetsel açıdan 76 il ve 842 ilçeye (1992) bölünmüş olan Türkiye’nin başkenti Ankara, nüfusu 59.869.000’dir (1993 tah.).