ARALIK VE TERİMLER

Müzikte Aralık Kavramı, Çeşitleri ve Diziler
Müzik bir bilim dalı olduğu için yazılan bestelenen her şey belirli kalıplar ve kurallar içersinde yapılmaktadır. Bütünüyle duygu olarak baksak da matematikle iç içe girmiştir. İlk konularda değindiğimiz gibi müzik duyguların dışş vurumuydu ve anlamlı olması için de belirli kurallarla o duyguları anlamlı şekle dönüştürmek gerekir. Bu kalıplardan (dizilerden) başlangıç olarak majör ve minör kalıplarını göreceksiniz.

Müzikte Aralıklar ve Çeşitleri

İki ses arasındaki yükseklik farkına denir. Bir ses dizisindeki notaların (sesler) her biri Roma rakamıyla derecelendirilir. I-II-III-IV-V-VI-VII olarak gösterilir. Aralık, kalın ses ile ince ses aras rndaki derecelerin sayısı ile ölçülür.
Aralıklar ezgisel ve armonik olmak üzere iki ayrılm
İki sesin bir biri ardrna duyulmasına ezgisel, aynı anda duyulmasına ise armonik aralık denir. Şimdi aralıı çeşitlerini inceliyelim.

Küçük İkili:

İki nota arasındaki fark yarım ses aralığındadır. Birbirine bitişik iki sesten oluşur. arada başka ses yoktur. Örnek; mi- fa ,si-do,do-re bemol vb.

Büyük İkili:

İki nota arasında bir tam ses aralığı bulunur.iki yarım aralığın birleşmesinden meydanagelir.Örnek; do-re , la-si vb.

Küçük Üçlü:

Bir tam ve bir yarım aralığın birleşmesinden meydana gelir. Örnek; mi-sol.

Büyük üçlü:

İki tam aralığın birleşmesinden meydana gelir.Örnek: do-mi

Tam Dörtlü:

İki tam ve bir yar im aralığın birleşmesinden meydana gelir.Ömek; do-fa , mi-la.

Eksik Dörtlü:

Bir tam ve iki yarım aralığın birleşmesinmden oluşur. Örnek; re- sol bemol.

Artık Dörtlü:

Üç tam aralığın birleşmesinden meydana gelir.

Müzikte Diziler.

Dizi; Latince merdiven anlam ma gelen “scala” sözcüğünden gelmektedir. Sekiz sesin ardı ardına sıralanmasına dizi denir. Örnek; Do1 den Do2 ye kadar olan seslere “Do”dizisi denir.
Klasik batı müziğinde temel dizi “Diyatonik” dizidir. Şek.2,8’de olduğu gibi. Avrupa’ya özgü bu dizilerin temeli Yunanlıların kulandığı dizilere kadar uzanır(daha eski dönemlerde diyebiliriz. Ör: Frigyen dizisi frigyalılar döneminde kullanılmıştır.) Bunlar;

Doryen

Lidyen:

Frigyen:

Miksoliden:

Majör Dizisi(gamı):

İki tam bir yarım, üç tam bir yarım (TTYTTTY) aralıklardan meydana gelen diziye majör dizi denir. Bir diziyi majör yapan özellik 1.derece ve III.derece aralığının büyük üçlü olmasıdır.Major dizilerde do majör dediğimiz C olarak gösterilir.

Bütün majör gamlar bu formülle elde edilir. Eğer, tam ses olmama durumu varsa bemol ve diyez işareti koyarak iki ses arasındaki uzaklığı bu formüle uyarlarız.

Minör Dizisi (gamı)

Bir majör dizinin VI.derece sesi üzerine oluşturulan yeni dizi minör dizidir.Bir diziyi minör yapan özellik I.derece ve III.derece aras inin küçük üçlü olmasıdır.Örneğin;Do majör’ün altmcı sesine bakarsak yani VI .derecesi La ‘dır.La sesi üzerine kurulan yeni dizi (gam) La minör dizisidir.Uluslararası gösterimi Am dir.

Temel Müzik Terimleri

Müzikte çeşitliliği sağlayan da bu işaretlerdir. Bu işaretleri de iki ana grupba ay ırabiliriz.

Hız (hareket) Terimleri

Haraket, bir müzik eserinin hangi yavaşlıkta veya hangi hızlılıkta çalınacağını belirtir. En yavaş en hızlı birçok hız terimi vardı ı Bu terimlerin çoğu İtalyancadan gelmedir ve müzik parçasının -notasıın-dizeğinin sol üstüne yazılır. Aşağıda görüldüğü üzere ismi ve hızın anlamı verilmiştir.

Nüans (ayırtı) Terimleri

Bir müzik eserinin yorumlanması sırasında, seslere uygulanan kuvvet yada hafiflik derecelerine nüans denir. Bunlar gürlük terimlerini oluşturur. Terimler İtalyancadır. Terimler nota üzerinde kısaltmalar şeklinde kullanılır. Başlıca nüans terimleri aşağıdadır.

Bu terimlerin Nota üzerindeki kullanımı aşağıdaki gibidir .