Yıldızların Parlaklık Sistemi

Astronomide Kullanılan Parlaklık Birimi 'Kadir' ve Yıldızların Parlaklıkları

İnsan gözü 6. kadire kadar olan yıldızları görür, burada kadir bir parlaklık birimidir. Gökbilimciler ters oldukları için zamanında en parlak yıldıza 1, en sönüğüne de 6 demişler ve gökyüzündeki yıldızları daha teleskop keşfedilmeden önce kataloglamışlardır. Bu tanımla daha sonra teknolojinin ilerlemesine karşın bu birimden vazgeçilmemiştir ama hem negatife doğru hem de 6'dan yukarı doğru yıldızların parlaklıkları belirlenmiştir.

Bugün altıncı kadire kadar olan yıldızların sayısını çok kolay biliyoruz, yaklaşık 5000 tane (aslında 7155 tane ama çeşitli nedenlerle ancak 5000 tanesi görülür). Belirli bir zamanda ufuk düzlemi üstünde gökyüzünün yarısı kaldığına göre güzel karanlık ve Ay'sız bir gecede görebileceğimiz yıldız sayısı 2500'ü geçmez. Bu normal insan gözü içindir yani göz merceğimizin çapı 8 mm'dir, ancak bu kadar ışık toplar. (10x50) ölçülerinde normal bir avcı dürbünü ile göreceğimiz toplam yıldız sayısı birden 500 000'e fırlar, çünkü ne kadar ışın toplayıcı alan büyükse o kadar sönük cisimleri görürüz. Bu sayılar Samanyolu gökadasında 200 milyar yıldız olduğu bilinerek düşünülürse neredeyse sadece çok yakınımızdaki yıldızların görüldüğü anlaşılır.

Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır. Kadir değeri negatif, 0 ve pozitif değerler alabilir. Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır. Mutlak ve görünen olmak üzere İki tür parlaklık birimi bulunmaktadır.

Yıldızların uzaklığına göre değişmeyen parlaklık birimine mutlak parlaklık birimi (M) denir. 10 parsek uzaklıkta düşünülen bir yıldızın sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir.

Güneş’in mutlak parlaklığı: M = +4,85 kadir
Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı: M = -0,1 kadir
Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı: M = +1,3 kadir

Göz, dürbün, teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık birimi (m) denir.Bunun için kutup yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tespit edilir.

Güneşin görünen parlaklığı: m = -26,84 kadir
Aldebaran görünen parlaklığı: m = -1,06 kadir
Antares görünen parlaklığı: m = +1,22 kadir
Sirius görünen parlaklığı: m = -1,58 kadir

Kaynak: Astronomi (Ethem Derman)

MsXLabs Üye Girişi

Astronomide Kullanılan Parlaklık Birimi 'Kadir' ve Yıldızların Parlaklıkları