Kano Sporu

Kano, kayak ya da portatif bot kullanılarak yapılan spor. Günümüzde Olimpiyat Oyunlan’nda da yer alan kano sporunu 1860’larda İskoçyalı John MacGregor’ın geliştirdiği kabul edilir. MacGregor, küreklerin yanı sıra bir gemi direği ve yelkenle donatılmış güverteli kanolar yapmıştır.

Tarihçe. Britanya’da 1866’da MacGregor’ ın öncülüğünde Kano Kulübü (1873’ten sonra Kraliyet Kano Kulübü) kuruldu. ABD’de kano sporunun yönetici organı olan Amerikan Kano Derneği 1880’de, Kanada Kano Derneği ise 1900’de kuruldu. 1924’te kurulan Uluslararası Kano Sporu Temsilciliği’nin girişimiyle kano sporu 1936 Olimpiyat Oyunlan’nda yer aldı; kadınlar ise bu yarışlara 1948’den başlayarak katıldılar. Uluslararası Kano Sporu Temsilciliği, II. Dünya Savaşı’nın ardından 1946’da Uluslararası Kano Federasyonu (ICF) adıyla yeniden örgütlendi.

Kano sporu yanşmalı olmayan bir eğlence sporu biçiminde başlamış ve kanoculann büyük çoğunluğu için de bu özelliğini korumuştur. Ayrıca balık ve yabanıl hayvan avcılığının yanı sıra kampçılıkla da iç içe geçmiş durumdadır. Irmaklann ivinti yerlerinde azgın su kanoculuğu ve okyanusta yapılan sörf kanoculuğu bu sporun ilgi gören biçimleri arasındadır. Eğlence amaçlı kano sporunun gelişmesi II. Dünya Savaşı’ndan sonra hız kazanmıştır. Kanoculuğun bir yarışma sporu olarak organize olması 19. yüzyılın ikinci yansında Büyük Britanya ile Kuzey Amerika’da yerel ve ulusal düzeydeki şampiyonalarla başladı. Olimpiyat Oyunları’nda kano sporunun yer almasıyla birlikte Avrupalı kanocular bu alanda üstünlük sağladılar. Kano sporunda önde gelen başarılı sporculardan biri, 1948 ve 1956 Olimpiyat Oyunları’nda bireysel ve takım yarışlannda toplam altı, ayrıca çeşitli uluslararası karşılaşmalarda da 40’tan fazla altın madalya kazanan İsveçli Gert Fredriksson’dur.

Kategoriler.

Erkekler Olimpiyat karşılaşmalar şu kategorilerde yapılır: 1.000 m (1936’dan bu yana) ve 500 m (1976’dan bu yana) kayak çiftler (K-2) (K:Kayak, C:Ka- nada kanosu; rakamlar kürekçi sayısını belirtir); 1.000 m (1936’dan bu yana) ve 500 m (1976’dan bu yana) kayak tekler (K-l); 1.0 m (1964’ten bu yana) kayak dörtlü (K-4); 1.000 m (1936’dari bu yana) ve 500 m (1976’dan bu yana) Kanada tekler (C-l); 500 m (1936’dan bu yana) ve 1.000 m (1976'dan bu yana) Kanada çiftler (C-2).

Olimpiyat Oyunlan’nda kadınlar karşılaşmalarıysa 500 m kayak tekler (1948’den bu yana) ve 500 m kayak çiftler (1960’tan bu yana) dallarında düzenlenmektedir. Öteki uluslararası karşılaşmaları ICF düzenler; bunlar hem Kanada kanosu, hem kayakta azgın su yanşı (en az 3 km mesafeli) ile kayak sporundaki slalomdan esinlenerek başlatılan ve kapılar arasından geçilerek gerçekleştirilen kayak slalom yanşlarıdır. Bu gibi yarışlarda akıntının hızı en az 2 m/sn olmalıdır. 1972 Olimpiyat Oyunlan’nda hem Kanada kanosu, hem kayak kategorisinde slalom karşılaşmaları düzenlenmiştir. Azgın su ve slalom yarışlan dışındaki yarışmalar en az 3 m derinliğindeki durgun sularda yapılmaktadır. 1.000 m mesafeye kadar olan yarışların tamamı, daha uzun yarışların ise yalnızca final bölümü kulvarlarda yapılır. Uzun mesafe yanşlan ICF’nin yönetiminde değildir. En önemli uzun mesafe yanşlan İspanya’nın kuzeyinde, 1931’den bu yana her yıl düzenlenen 16,5 km’lik Sella Descent ile İrlanda’da 1959’dan bu yana yılda bir kez yapılan 28,2 km’lik Liffey Descent’tir. Kano sporu ile bağlantılı öteki sporlar kano polosu ile kano sörfüdür.

Yarış kanoları.

ICF’nin tekne kategorileri 4 m (K-l ve C-l tekneleri için) ile 11 m (K-4 teknesi için) arasında değişir. Tekne ağırlıktan K-l’de 12 kg’den, C-7’de 50 kg’ye kadar çıkar. Slalom ve azgın su teknelerinde ağırlık sınırlaması yoktur. Kanada kanolan kaplama inceliğindeki tahtadan, C-l ile C-2’de kullanılan sürat kanoları ise çok alçak ve perdahlı olarak yapılır. Kürekçiler bu kanolan tek dizleri üzerine diz üstü oturarak kullanırlar. Azgın su ve slalom yarışlarında, kürek delikleri bulunan, çadır beziyle kaplanmış güverteli kanolar kullanılabilir. K-l ve K-2’de kullanılan sürat kayakları kaplama inceliğindeki tahtadan yapılır ve kıç altında küçük bir dümenleri bulunur. Cam yününden yapılan slalom ve azgın su kayakları çok kısadır. Uzun mesafe için yapılan kayaklarda ise derin bir baş bölümü vardır.