Schrödinger, Erwin

(d. 12 Ağustos 1887, Viyana - ö. 4 Ocak 1961, Viyana)
kurduğu ve geliştirdiği dalga mekaniğiyle kuvantum mekaniğine yeni ve yalın bir biçim kazandıran ve bu katkısı nedeniyle 1933 Nobel Fizik Ödülü’nü İngiliz fizikçi P. A. M. Dirac ile birlikte kazanan AvusturyalI kuramsal fizikçi.

1906’da Viyana Üniversitesine girdi, 1910’da doktora çalışmasını tamamladı, ertesi yıl aynı üniversitede asistan olarak çalışmaya başladı. I. Dünya Savaşı’na katıldı. Jena ve Stuttgart üniversitelerinde kısa süreli görevlerin ardından 1921’de Zürich Üniversitesi’nde Fizik Enstitüsü başkanlığına getirildi. Bu görevi sürdürdüğü altı yıl onun meslek yaşamının en verimli dönemi oldu.

1926’da Annalen der Physik’te yayımladığı makalelerle dalga mekaniğini kuran Schrödinger, Einstein ve Louis de Broglie’nin ortaya koyduğu dalga-parçacık ikiliğinden yola çıktı. Elektronun kimi zaman parçacık, kimi zaman dalga gibi davrandığını göz önüne alarak, atomda çekirdeğin elektrostatik etkisi altında bulunan elektronun madde dalgasını betimleyen dalga denklemini oluşturdu. İkinci basamaktan bir kışmi diferansiyel denklem olan bu dalga denklemi günümüzde Schrödinger denklemi olarak bilinir. Schrödinger’in geliştirdiği dalga mekaniğinin, Werner Heisenberg, Max Born ve Pascual Jordan’ın bir süre önce ortaya koymuş oldukları matris mekaniğiyle özdeş sonuçlar verdiği ve bunların aynı temel kuramın farklı matematiksel gösterilimleri olduğu kısa süre içinde kanıtlandı.

1927’de Berlin Üniversitesi’nde kuvantum kuramının kurucusu Max Planck’tan boşalan Kuramsal Fizik Kürsüsü başkanlığına gelmesi için yapılan çağrıyı kabul eden Schrödinger, Berlin’de Einstein, Max von Laue gibi büyük fizikçilerle birlikte çalıştı. 1933’te iktidara gelen Nazilerin Einstein, Max Born, James Franck ve daha birçok değerli bilim adamının görevlerine son vermesi ya da Almanya’dan ayrılmak zorunda bırakması üzerine, bu ülkeyi kendi isteğiyle terk etti. 1933-36 arasında Ingiltere’de Oxford Üniversitesi’nde çalıştıktan sonra Avusturya’ya dönerek Graz Üniversitesi’ne girdi. Hitler’in Avusturya’yı ilhak etmesi üzerine 1938’de görevine son verilince Roma’ya gitti. İrlanda Başbakanı Eamon de Valera’nın çağrısı üzerine Dublin’e giderek yeni kurulan Yüksek Araştırma Enstitüsündeki Kuramsal Fizik Okulu’nun yöneticisi oldu (1940). Bu görevi 1956’ya değin sürdürdükten sonra ülkesine döndü ve Viyana Üniversitesinde kendisi için oluşturulan Kuramsal Fizik Kürsüsü’nün başına getirildi. Ertesi yıl emekli oldu ve ders vermeyi sürdürdü.

Schrödinger denkleminin betimlediği dalga fonksiyonunun yorumlanması, dönemin büyük fizikçileri arasında tartışmalara yol açan bir konu oldu. Max Born, Niels Bohr ve Heisenberg dalga fonksiyonunun elektronun bir nokta dolayında bulunması olasılığını gösterdiği kanısında idiler. Schrödinger, Planck ve Einstein bu görüşe karşı çıkarak dalga mekaniğinin belirlenimci (determinist) bir kuram olması gerektiğini savunuyorlardı. Bu görüş ayrılığı ve yol açtığı tartışmalar yıllarca sürmüş, sonraki yıllarda gerçekleştirilen bulgular olasılık yorumunun doğru olduğunu ortaya koymuştur. Schrödinger Dublin yıllarında, dalga mekaniğinin olasılık yorumuna karşı felsefi görüşler geliştirmeye çalıştı. Ayrıca dalga mekaniğinin uygulamaları, istatistiksel termodinamik gibi konularda pek çok araştırma yayımladı; temel parçacıklar arasındaki bilinen bütün etkileşimleri hesaba katan bir birleşik alan kuramı oluşturma yolunda da büyük çaba harcadı. Bilim felsefesi ve bilim tarihiyle de yakından ilgilendi. Bu konulardaki birçok yapıtı arasında Abhandlungen zur Wellenmechanik (1927; Dalga Mekaniği Hakkında Makaleler), What is Life? (1944; Yaşam Nedir?), Science and Humanism (1951; Bilim ve Hümanizm); Nature and the Greeks (1954, Doğa ve Eski Yunanlılar) ve Meine Weltansicht (1961; Dünya Görüşüm) sayılabilir.