Matta İncili

Yeni Ahit’teki dört İncil’den birincisi.

Markos ve Luka İncilleri’yle birlikte üç Sinoptik (Yunanca synoptikos: “bir arada görülmüş”) İncil’den biridir. Hz. İsa’nın 12 Havarisinden biri olan ve metinde vergi memuru olarak anılan (10:3) Matta’ya dayandınlır. İS 70’ten sonra Yunanca yazıldığı sanılmaktadır. Daha eski olan Markos Incili’ne dayandığını gösteren kanıtlar vardır. Ama Aramca yazılmış daha eski bir metninin olabileceği de tartışılmaktadır. Metnin, Yahudi kökenli bir Hıristiyan topluluğuna seslenmek üzere gene aynı kökenden bir yazar tarafından kaleme alındığı anlaşılmaktadır. Matta İncili, Hz. İsa’nın, Eski Ahit’teki kehanetleri yerine getirdiği (5:17) ve tanrısal görevi çeşitli mucizelerle kanıtlanmış yeni bir yasa koyucu olduğu savını vurgular.

Yazar, İsa’nın soyunu Hz. İbrahim’e değin götürdükten sonra İsa’nın çocukluğuna ilişkin başka hiçbir yerde bulunmayan ayrıntılardan söz eder. Örneğin Yusuf’un Meryem’in gebeliğini öğrenince şaşırması, Müneccim Kralların bebek İsa’ya tapınması, kutsal ailenin Herodes’in askerlerinden kurtulmak için Mısır’a kaçışı, küçük çocukların Herodes’in buyruğuyla katledilmesi ve ailenin Mısır’dan dönüşü bunlar arasındadır. Matta bundan sonra Vaftizci Yahya’nın öğretisini, Havarilerin çağrılmasını ve İsa’ nın halka verdiği vaazlar sırasındaki önemli olayları anlatır. Son bölümde İsa’nın ihanete uğraması, çarmıha gerilmesi, gömülmesi ve ölümden sonra dirilişi ele alınır.

Yorumcular, İsa’nın beş uzun vaazını Matta İncili’nin gövdesi sayarlar. Bunlardan biri ünlü Dağdaki Vaaz’dır (5-7). Metindeki çok sayıda meselden bir bölümü, çok iyi bilinmekle birlikte, başka İncil yazarlarınca kaydedilmiştir. İsa’ya dayandırılan “Sen Petrus’sun ve ben kilisemi bu kaya üzerinde kuracağım” (16:18) sözleri, Katolik Kilisesi’nin papanın Tanrı eliyle kurulduğu öğretisinin temelini oluşturur. Matta İncili’ndeki Rabbin Duası metni (6:9-15) kilise ayinlerinde kullanılır.