Galileo Galilei Kimdir?

Galilei, XVII. yüzyıl başlarında, fizik ve gökbilimin gelişmesinde önemli rol oynamış bir bilim adamıdır. Farklı büyüklükteki iki topu Pisa kulesinden aşağı atarak, ağır olanın daha çabuk düşmediğini gösteren bir deneyle tanınmasına karşılık, böyle bir gösteri yapıp yapmadığı kesin olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte, bilimsel kavramları kanıtlamak için, ilk kez özel deneylerin sonuçlarını kullanmış olanlardan biridir.

İtalya'nın Pisa kentinde doğan Galilei, yaşamı boyunca doğduğu kentten ayrılmadı. Tıp eğitimi gördükten sonra, fizikle uğraşmaya başladı. Çocukken, Pisa katedralinin tavanından sallanan bir lambayı görüp, sarkaç hareketine ilgi duymuş olan Galilei, sarkacın salınım sürelerini ölçmek için kendi nabız atışlarını ölçü olarak kullandı ve sonuçta, salınım sürelerinin hep aynı kaldığını gördü. Bununla birlikte, ilk bilimsel çalışmaları konusundaki bilgiler, Galilei' nin zamanın geçerli, düşüncelerini olduğu gibi benimsediğini göstermektedir. Gaîilei'nin sonradan deneysel yönteme önem vermesinde, bir müzik kuramcısı olan babası Vincenzio Gaîilei'nin etkisi olduğu sanılmaktadır.

Çalışmaları

Galileo Galilei, en önemli çalışmalarını, yaşamının sonuna doğru gerçekleştirdi. Dürbünle yaptığı buluşları açıklayan Sidereus Nuncius adlı yapıt, 1610'da Venedik'te basıldı. O yıllarda Padova Üniversite'jSinde öğretim görevlisi olan Gaîilei'nin, «uzaktaki cisimlerin ayrıntılarıyla görülmesini sağlayan bir aygıtın varlığını Galilei, Sidereus Nuncius'da, Ocak 1610'da dürbünüyle Ay'ı incelediği zaman neler gördüğünü açıklamış, gördüklerinin resmini çizip, Ay yüzeyinde dağlar ve düzlükler bulunduğunu belirtmiştir; ama dağların yüksekliklerine ilişkin tahminleri, gerçektekine oranla çok farklıdır. Galilei, kitabında çıplak gözle görülmeyen yıldızları nasıl izlediğini, Samanyolu'nun yıldızlardan oluştuğunu nasıl gördüğünü ve Jüpiter çevresinde dolanan dört uyduyu nasıl keşfettiğini de anlatmıştır.

Daha sonraki yıllarda Galilei, Güneş yüzeyinde koyu lekelerin bulunduğunu ve bunların zamanla değiştiğini gözledi. Gerçekte, Güneş lekeleri, teleskop-suz da gözlenebilir: İ.Ö. 90 yıllarında Çinliler, beyaz jütten yapılmış süzgeçlerle, bu lekeleri gözlemeyi başarmışlardı. Oysa, XVII. yüzyıl Avrupa'sında, hâlâ, Aristoteles'in uzay cisimlerinin değişmeden kaldıklarına ilişkin savları kabul ediliyordu. Gerçi Galilei, yıllar önce KEPLER'e yazdığı bir mektupta, KOPERNİK'in kuramına inandığını ve gezegenlerin Dünya' nın çevresinde değil, Dünya ile birlikte Güneş'in çevresinde döndüğünü söylemişti; ama, bu görüşlerini ilk kez, 1613 yılında yayınlanan, güneş lekeleriyle ilgili kitabında kamuoyuna açıkladı.

XVI. yüzyıl başlarında Kopernik'in Dünya'nın hareket 'etmekte olduğum söylemesi, protestan din adamlarının tepkisini çekmişti. XVII. yüzyıl başlarındaysa, katolik kilisesinin İncil'e büyük ağırlık vermesi ve reforma karşı eylemleri benimsemesi sonucu, Kopernik'in Dönüşümler Üstüne adlı yapıtının ve öteki çalışmalarının suçlanmasına karşılık, Galilei'ye karşı herhangi bir girişimde bulunulmadı.

Ne var ki, 1632 yılında İki Büyük Yer Sistemi (Ptolemaios ve Kopernik) Üstüne Söyleşi adlı kitabında, Dünya'nın Güneş sisteminin merkezi olmadığını belirtmesi üstüne Galilei, Engizisyon mahkemesine çıkarıldı: Aristoteles'e karşı olduğu için, pekçok düşman toplamıştı; Papa da, yapıtın bazı bölümlerinde kendine saldırıldığını öne sürüyordu. Mahkeme, Galilei'yi, ömür boyu evinde gözaltında tutulrna cezasına çarptırdı ve yapıtı yasak kitaplar listesine alındı.

Galil'ei 1634 yılında Floransa yakınlarında Arcetri'deki villasına taşındı ve gözlerinin iyi görmemesine karşın, çalışmalarını sürdürdü. 1638'de İki Yeni Bilim adlı çalışması (bu çalışma, çağdaş deneysel bilime öncülük etmiştir) Hollanda'da yayınlandığı zarman, gözleri hiç görmüyordu.

Başlıca eserleri:

• la Bilancetta (Küçük Terazi) 1586,
• De Motu (Hareket Üstüne) 1590,
• le Meccaniche (Mekanik) 1600, Siderus Nuncius (Yıldızların Habercisi) 1610,
• Discorso Sulle Comete (Kuyrukluyıldızlar Üstüne Söylev) 1619,
• Dialogo Sopro i due Massimi Sistemi de Mondo (İki Büyük Dünya Sistemi Üstüne Konuşmalar) 1632,
• Discorsi e Dimostrazioni Matemache Intorna a due Nuove Scienze Attenenti Alla Meccanica (Mekanikle İlgili İki Yeni Bilim Üstüne Konuşmalar ve Matematiksel Kanıtlar) 1638.