insülin

ENSÜLİN olarak da bilinir, pankreastaki Langerhans adacıklarının beta hücrelerinde yapılıp salgılanan ve kandaki glikoz düzeyini ayarlayan hormon.

Kanda glikoz artınca (örn. yemeklerden sonra) insülin salgılanır; azalınca insülin salgısı durur, karaciğerden kana glikoz geçer.
İnsülin, birbirine disülfür bağlarıyla bağlanan iki polipeptit zincirinden oluşan basit bir proteindir. Glikozun hücrelere taşınmasına, dolayısıyla hücrede yükseltgenerek vücuda enerji sağlamasına yardımcı olur. Yağ dokusunda glikozun depolanmasını ve yağ asitlerine dönüştürülmesini kolaylaştırır; aynı zamanda yağ asitlerinin yıkımını da yavaşlatır. Aminoasitlerin kas dokusunda tutulmasını sağlayarak protein yapımını hızlandırır. Karaciğerde glikozun glikojene dönüştürülmesini kolaylaştırır ve glikoneogenezi yavaşlatır. Pankreasın öbür hormonu olan glükagon ve böbreküstü bezinden salgılanan adrenalin insüline karşıt yönde etki gösterir.

Yetersiz insülin salgılanması şeker hastalığına (diabetes mellitus) yol açar. Ağır şeker hastalarına domuz, koyun ve sığır pankreasından elde edilen insülin düzenli aralıklarla şırınga edilmelidir.

İnsülini pankreas özütünden ilk kez KanadalI bilim adamları Sir Frederick G. Banting ve Charles H. Best elde etti (1922). 1980’lerin başlarında bazı bakteri soylarının genetik yapısı insan insülini elde etmek üzere değiştirilmeye başladı.

İnsülinin çeşitli dokularda meydana getirdiği metabolik etkiler