Vasco DA GAMA

Portekizli denizci
(Sines 1469'a doğr. - Koçin 1524),

Hindistan'a giden denizyolunu buldu. Soylu bir ailedendi, 1497'de kral Manuel, XV. yy. başında durumları sarsılmış olan portekiz firmalarına başarının yolunu açacak olan büyük bir deniz seferinin yönetimini kendisine verdi: bu sefer baharat üre ticisi ülkelere giden kestirme yolu açmak amacını güdüyordu, Lusitania krallığı'na büyük kaynaklar sağlayacaktı. Kolomb ile birlikte ispanyollar Batı'da yeni bir dünya yaratmaktaydı, ama bu dünyanın zenginlikleri henüz bilinmiyordu. Portekiz çağın ticaretinden önemli bir bölümünü Araplar'ın elinden alarak güneye ve doğuya doğru son derece büyük çıkarlar elde ede bilirdi.

Kaptanın emrinde yapımlarına özel bir özen gösterilen ve içlerinden herhangi birinde rahatlıkla kullanılabilecek standart yedek parçalarla donatılmış dört gemi vardı. 8 temmuz 1497'de yola çıkan Vasco da Gama, Afrika kıyılarından ve Gine körfezinin durgun sularından uzakta, doğru yolu hemen buldu. Çok geniş bir kıvrımdan sonra 22 kasımda Ümit burnu aşıldı. Ne el'de neredeyse hiç insan bulunmayan bir toprağa “Natal" adı verildi. 1498’in ocağının sonunda, Zambezi ırmağı ağzında, yerlilerden bazılarının biraz arapça bildikleri bir köyde gemiler onarıldı. Keşiften sonra sırf emperyalist amaçlı girişimler başladı. Mart ayında günümüzdeki Mozambik'in enleminde Araplar aracılığıyla Hindistan ile ticaret yapan kıyılara ulaşıldı. Melinde’de (bugün Kenya’da Malindi), Portekizliler sultanı, gemi kılavuzlarından biri olan Malemo Cana'yı (aslında çok ünlü arap denizcisi Ahmet bin Mecit olduğu sanılır) kendilerine vermeye zorladılar Bu eşsiz teknisyen yardımıyla 20 mayıs 1498'de Kaliküt' ün kuzeyinde Hindistan'a ulaşıldı.

Hindistan topraklarında avrupalı tüccarlarla İslam tüccarlannın karşılaşması tarihin önemli bir olayıdır. Siyasal öngörüsü sonucu Vasco da Gama yerel otoriteleri, Batı'dan gelen tüccarlar arasındaki rekabetten yararlanmaya kışkırttı. Uzun görüşme lerden sonra Portekizliler, Kaliküt ile serbest olarak ticaret yapma hakkını elde ettiler. 15 ekimde yeniden yola çıktılar ve Melinde'ye ancak 7 ocak 1499'da ulaşabildiler.

Tayfalar iskorbütten kırıldı, 1499 yazım da Lizbon'a yalnızca iki gemi dönebildi: ilki temmuzda, Vasco da Gama'nın gemisiyse ağustos sonunda. Sefer, avrupa de nizeiliğinde çok büyük bir başarıdır. Ayrıca ticari açıdan da çok verimli bir başarı sayılır, çünkü mallar hintli tüccarlardan yüksek fiyatla alınsa bile seyir masraflarının altmış katına ulaşan bir kâr sağlamaktadır.

Cabral ve Joâo de Nova'nın seferlerim den (1500 ve 1501) sonra, Vasco da Gama, 1502’de yirmi gemiyle yeniden yola çıktı. Bugünkü Mozambik'te Quiloa (Kilva) ve Sofala'yı ele geçirdi, arap rakipleri şiddet yoluyla bu bölgelerden uzaklaştırdı ve Hindistan kıyılarında, Kaliküt ve Köçin'de Portekiz egemenliğini kabul ettirdi: Koçin limanı Portekiz'in Asya'daki ilk ticaret acentası oldu.

1503'te Lizbon'a dönen Vasco da Gama yirmi yıl hiçbir etkinlikte bulunmadı. 1524'te Hindistan genel valiliğine atandı, buraya varışından kısa bir süre sonra da öldü.