HİDROSİYANİK ASİT
Hidrosiyanik asit, formülü H—C=N olan metan nitrilin (formik asidin nitrili) yaygın adı;

belirgin asit özellikleri içerir. (Esk. eşanl. PRUSİK ASİT.)

—ANSİKL. Org. kim. Scheele’nin ilk kez 1782’de Prusya mavisinden elde ettiği hidrosiyanik asidin kimyasal bileşimini, 1815’te Gay Lussac ortaya koydu. Kimi yapraklarda (karayemiş, süsşeftalisi) ve kimi meyve çekirdeklerinin içlerinde (badem, kayısı, erik) glukozit biçiminde bulunur.

Hidrosiyanik asit, acı badem kokusunda, suda çözünen renksiz bir sıvıdır. 26 °C’ta kaynar ve -13 °C'ta katılaşır. Son derece kuvvetli bir zehirdir. Formik asidin nitrili olan hidrosiyanik asit, suyla formik aside ayrıştırılabildiği gibi, metilamine de hidrojenlenir. Özellikle hidrojen atomunun kararsız oluşu, hidrosiyanik aside zayıf bir asit (pKA = 9,3) özelliği kazandırır. Tuzlarına siyanür adı verilir. Alkali siyanürlerinin suda çözünmesine karşın, ağır metal siyanürleri çözünmez. Bununla birlikte potasyum ferrisiyanür ([FefCNJgJKj) ya da potasyum gümüş siyanür ([Ag(CN)2]K) gibi kimi karmaşık tuzları suda çözünür. Ağır metallerin siyanürlerle kolayca kompleks oluşturması, bunların zehirli etkisini açıklar: asit ve tuzları, canlı organizmada oksijen iletimi ve kullanımıyla yükümlü demir bileşiklerini kompleks durumunda bağladığından boğulma olayına yol açar. Hidrosiyanik asit aldehit, keton ve oksiranlarla tepkimeye girerek siyanhidrinleri verir; bu bileşiklerden kimilerinin teknikte büyük bir önemi vardır. Ayrıca asetilene katılarak akrilonitrili oluşturur.

Hidrosiyanik asit sanayide, 1 000 °C'ta platin katalizör eşliğinde metanın amonyakla yükseltgenmesi sonunda

ya da sodyum siyanürden elde edilir; sodyum siyanür ise sodyum siyanamitten hazırlanır. Hidrosiyanik asit ve tuzları akrilik, hidrakrilik ve metakrilik nitrillerin bireşiminde önemli ara maddelerdir.