Lösemi

, KAN KANSERİ olarak da bilinir, kan yapıcı dokuları etkileyen ve kandaki akyuvarların aşırı derecede artmasına neden olan kötü huylu hastalık.

Hastalığın gidişine ve etkilenen akyuvarların türüne (genellikle granülosit ya da lenfosit) göre sınıflandırılır. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, Hiroşima’ya atom bombası atıldıktan sonra Japonya’da çok sayıda lösemi vakası görülmesi, radyoaktif ışınımın etkili olduğunu düşündürür. Hastalığın kalıtımla da ilgisi olduğu sanılmaktadır. Virüslerin bazı hayvanlarda lösemiye yol açtığı bilinirse de, insanda lösemi etkeni olduğu kanıtlanmış bir virüs yoktur.

Akut lösemilerin ilk belirtileri kansızlık, ateş, kanama ve lenf düğümlerinde şişmedir. Çocuklarda en sık görülen akut lenfositik lösemi günümüze değin, vakaların yüzde 90’ının ilk altı ayda ölmesiyle sonuçlanıyordu. Ama artık çeşitli ilaçların yardımıyla hastalık denetim altında tutulabilmektedir. Hastaların çoğunda tam iyileşme sağlanarak, kandaki kötü huylu «hücrelerin hemen tümü yok edilebilir; vakaların yarıdan çoğunda hastalık beş yıl boyunca yeniden ortaya çıkmaz.
Buna karşın öbür lösemi türlerinde tedavi genellikle olumlu sonuç vermez. Erişkinlerde daha sık görülen akut granülositik lösemide hastaların yarısında geçici, kısa süreli iyileşme görülür.

Kronik lösemiye erişkinlerde daha sık rastlanır. Hastalığın başlayışı yavaştır, uzun sürer. En sık 40 yaşlarındaki erişkinlerde görülen kronik miyeloblastik lösemide kilo kaybı, hafif ateş ve halsizlik gibi belirtilerin ortaya çıkmasından önce belirtisiz geçen uzun bir dönem olabilir. Kemoterapi bu belirtileri bir ölçüde ortadan kaldırabilirse de yaşam süresini uzatıp uzatmadığı tartışmalıdır.

Kronik lenfositik lösemi öncelikle yaşlılarda görülür ve kimi zaman yıllarca belirti vermez. Bu yüzden tedaviye ancak kansızlık fark edildikten sonra başlanır. Yaşamda kalma olasılığı miyeloblastik lösemiden daha fazladır; hastaların üçte biri tanı konduktan sonra 10 yıl kadar yaşar. Kronik lenfositik lösemi ender olarak kendi başına ölüme neden olursa da hastanın ölümcül bir enfeksiyona yakalanma ya da kanama eğilimini artırır.