EL-MATÜRİDİ

(Ebu Mansur Muhammet bin Muhammet)
Türk kelam bilgini, mezhep kurucusu
(Matürid, Semerkand, ? - ay. y. 944).

Yaşamı hakkında çok az bilgi vardır. Mutezilenin sünnet ehline ve düşüncelerine karşı saldırıya geçtiği bir dönemde adını duyurdu. Sünnet ehlini Irak'ta Ebülhasan el-Eşari, Mısır'da et-Tahavi, Mayeraünnehir'de ise Matüridi savundular. Üçü de mutezilenin sünnet ehlini eleştirirken kullandığı mantıksal kanıtlardan yararlandı. Ebu Hanife'nin kurduğu mezhebin (hanefilik) temsilcisi olmakla birlikte, mezhebi savunmasında Eşari' den ayrıldığı noktalar vardır.

Dinsel konularda ikisi arasındaki farklar bazılarına göre on üç, bazılarına göre ise kırk kadardır. Osmanlı din bilginlerinden Kadızade, matüridilik mezhebinin öteki mezheplerle olan ayrılıklarını göstermek amacıyla Mümeyyizâtu mezheb il-mâtûridiyye an il -mezâhib il-gayriyye adlı bir kitap yazmıştır. Matüridi'riin başlıca yapıtları: Kitâb üt -tevhid, Kitâb ül-makalât, Kitâbu beyâni vehm il-mutezile’dir.