VLT, Çubuklu Sarmal Gökada Messier 77'yi Görüntüledi!

Çubuklu sarmal gökada Messier 77, ESO'nun çok büyük teleskobu tarafından kayda alındı. İlgili görselde gökadanın toz şeritlerince hattı çizilen parlak kolları sergileniyor, Messier 77’nin çalkantılı doğasından ise hiçbir iz yok. NGC 1068 olarak da bilinen Messier 77, en yakın aktif gökadalardan biri olup, evrendeki en göz alıcı ve enerjik nesneler arasında yer almaktadır. Çekirdekleri genellikle tüm gökadayı bastıracak kadar parlaktır. Aktif gökadalar evrendeki en parlak nesneler arasında olup, hepsinde olmasa bile çoğunlukla, gama-ışınları ve X-ışınlarından mikrodalga ve radyo dalgalarına kadar olan bölgede ışık yaymaktadırlar. Messier 77’nin daha da ayrıntılı sınıfı Tür II Seyfert gökada olup, özellikle kırmızı-ötesi dalgaboylarında parlak sınıfına alınmıştır.

Yaklaşık olarak 47 milyon ışık yılı uzaklıkta ve Balina takımyıldızı doğrultusunda bulunan Messier 77, Messier kataloğunda bulunan en uzak gökadalardan biridir. Messier ilk başlarda kendi teleskobu ile gördüğü nesnenin çok parlak bir yıldız kümesi olduğuna inanıyordu, ancak teknoloji geliştikçe gerçek halinin bir gökada olduğu anlaşıldı. Messier 77’nin söz konusu görüntüsü mavi, kırmızı, mor ve pembe (hidrojen-alfa) renklerle temsil edilen dört farklı dalgaboyu bandında alınmıştır.

Her bir dalgaboyu farklı bir özelliği ortaya çıkarmaktadır. Örneğin, pembemsi hidrojen-alfa sarmal kollarda oluşmakta olan sıcak ve genç yıldızları öne çıkarırken, kırmızıda Messier 77’yi çevreleyen ince, iplik benzeri gaz yapısı ortaya çıkmaktadır. Görüntüde Samanyolu’na ait bir yıldız da gökada merkezi civarında keskin girişim deseniyle görülmektedir. Ek olarak, sarmal kolların dış kısımlarında görülen çoğu daha uzak gökada muazzam büyüklükteki aktif gökadaya göre oldukça küçük ve narin kalmaktadır.

Gökada üzerindeki etkileyici parlaklığın nedeni merkezi bölgedeki mekanizmadan dışarıya doğru dağılan yoğun ışınımdır. Süper kütleli bir karadeliği çevreleyen yığışma diski. Karadeliğin üzerine düşen madde sıkışarak inanılmaz sıcaklıklara kadar ısıtılmakta ve sonuçta yoğun miktarda ışık salınımına neden olmaktadır. Bu yığışma diski “torus” adı verilen kalın bir donut şeklinde gaz ve toz diski tarafından örtülmektedir. 2003 yılında güçlü VLT Girişimölçeri kullanılarak yapılan Messier 77 gözlemleri böyle bir yapıyı ilk kez ortaya çıkarmıştır.

Kaynak: ESO / Görsel Telif Hakkı: ESO Şili Paranal Gözlemevi (5 Temmuz 2017)