GÜVERCİN
Kugurdama ya da dem çekme adı verilen özel sesler çıkaran, güvercingiller familyasından kuş.

Genellikle güvercingiller familyasının orta ya da iri boylu türlerine "güvercin” denir; bu arada, aynı familyada daha küçük türler (kumru gibi) de vardır. Güvercinlerin dibi şişkin, ucu kıvrık, sırt yüzü tüysüz bir deriyle kaplı gagaları, hızlı ve sürekli bir uçuş sağlayan geniş kanatları vardır. Tüyler erkek ve dişide az da olsa farklılıklar gösterir. Güvercinler genellikle tanecildir; bu nedenle bir kursakları, adaleli bir taşlıkları (ya da katiları) vardır. Genellikle ağaçlarda yuva yaparlar. Yavrular tüysüz ve kör doğarlar; anne ve babanın kursaklarından salgılanan ve "güvercin sütü” denen özel bir salgıyla beslenirler. Gerçekte bir kumru olan Kuzey Amerika kökenli göçmen güvercin (Ectopistes migratorius) türü XIX. yy.'da yok olmadan önce milyonlarca bireylik sürüler halinde göçler yapardı. Taçlı güvercinlerin başlarında bir sorguç vardır. Yeşil güvercinler (Treron cinsi), Ptilonopus cinsi ve imparator güvercinler (Ducula cinsi) meyvecildir; bu kuşlara özellikle Asya’nın güney-doğu’sunda rastlanır. Samoa adalarının dişli güvercinlerinde (Didunculus cinsi) büyük bir gaga vardır, oysa Nicobar güvercini (Caioenas cinsi) akbabaya benzer.

Mauritius, Röunion ve Rodriguez adalarında yaşayan ve XVIII. yy.’da soyu tükenmiş olan dodo üyeleri güvercinlere çok benzeyen dodogiller (Raphidae) familyasındandır Türkiye’de bulunan güvercin türleri: yerli bir tür olan gök ya da mavi güvercin (Coiumba oenas; uzunluğu 43 cm), yerleşik yaşayan, evcil ırkların atası olan kaya ya da kır güvercini (C. livia; uzunluğu 34 cm) ve halkalı güvercin ya da orman güvercini adıyla da bilinen tahtalıdır (C. palumbus; uzunluğu 43 cm). Güvercin bazı ülkelerde yenen bir kuştur. Tüketilmek istenen güvercin palazı, ağırlığının en fazla olduğu sırada yani 28 günlükken kesilmelidir. Çünkü palazlar bundan sonra, yuvadan inip hareketlendiğinden büyük ölçüde zayıflarlar ve ancak birkaç hafta sonra verdikleri kiloyu geri alabilirler.

Güvercin, aynı zamanda bir süs kuşudur; süs güvercini sayılan birçok tür vardır; şiş gerdanlı güvercin, yeleli güvercin, yakalı güvercin, taklacı güvercin, yüksek uçan güvercin vb.
Gezici güvercinlerin yetiştirilmesi, özel idman, titiz bir ayıklama ve bakım gerektirir. Bazı güvercin türleri 900 km’lik yolculuklar yapabilirler. Eskiden haber güvercini olarak kullanılan güvercinler, dayanıklılık ve hızlılık yetenekleri özel idmanlarla geliştirilen hayvanlardı.

—Din. Dinsel kaynaklarda güvercinden ilk kez Tevrat'ta söz edildi. Yaradılış bölümünde (VIII, 8-12) anlatıldığına göre, Nuh peygamber, tufandan sonra yeryüzünün kuruyup kurumadığını öğrenerek kendisine haber getirmesi için gemiden dışarı üç kez güvercin salar Güvercin, ilk uçuşunda konacak hiçbir yer bulamayarak geri döner Yedi gün sonra ikinci uçuşunda gagasında bir zeytin dalı ile döner. Yine yedi gün sonra son kez uçar ve geri dönmez. Böylece Nuh peygamber yeryüzünün artık kuruduğunu anlayarak yanındaki bütün canlılarla birlikte karaya çıkar.

Hıristiyanlıkta “kutsal ruh"u temsil eden güvercin, İslam inancında da günahsızlık, barış ve sevgi simgesidir. Efsaneye göre, Hz. Muhammet Mekke'den Medine’ye hicret ederken, kendisini öldürmek için izleyen müşriklerden kurtulmak için Sevr dağındaki bir mağaraya sığındığında, mağaranın girişindeki ağacın üzerine bir çift güvercin yuva yapar; yuvadaki güvercin yumurtalarını gören müşrikler, mağaraya kimsenin girmiş olamayacağını düşünerek içeri girmekten vazgeçerler. Böylelikle, Hz. Muhammet müşriklerden kurtulmuş olur. Güvercinlerin, saygılarından ötürü Kâbe’ye konmadıklarına, hatta üstünden uçmadıklarına da inanılır. Bu nedenle İslam ülkelerindeki cami, kule ve sur gibi yapılara içlerinde güvercinlerin barınmaları için küçük yuvalar yapılırdı.