Ekonomi Kavramı ve İçeriği!

Ekonomi kavramı, konuşma dilinde bireylerin günlük yaşamlarını etkileyen parayla ilgili faktörlerin ortak ifadesi biçiminde düşünülür. Ancak bir bilim dalı olarak ekonomi yani iktisat daha kapsamlı bir kavramdır. Ekonomi kelimesinin kökeni Yunancadaki oikonomia (ev idaresi) kelimesine dayanıyor. Ekonomi bir evin içindeki bireyler yani hane halkı arasındaki iş bölümünü, hane halkının aldığı kararları ve bu kararların nasıl uygulanacağıyla ilgili bütün aşamaları kapsar. Mikro ölçekte hane halkı için geçerli olan bu süreçler makro ölçekte toplum için de geçerlidir. Toplumun elindeki kaynaklar sınırlı yani tükenebilir olduğundan bu kaynakların nasıl kullanılacağıyla ilgili bir tercih ve bir öncelik sıralaması yapmak gerekir. Üretilen mallar ya da hizmetler tüketiciler tarafından alındığında ve tüketildiğinde üretimin yenilenmesi gerekir. Bu da üretimin devamlılığını sağlar.

Ekonominin Temel Kavramlarının Gerçek Anlamları!

• Fiyat: Tüketim insanların fizyolojik, biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarının sonucudur. Bu nedenle üreticiler de aynı zamanda birer tüketicidir. Tüketilen her malın ve hizmetin karşılığı fiyat olarak isimlendirilir. Bir malın ya da hizmetin fiyatının belirlenmesi (fiyatların oluşumu olarak isimlendirilir) ve fiyatındaki değişimler (fiyat hareketleri olarak isimlendirilir) takip edilen ekonomik göstergelerden biridir.
• Gelir: İhtiyaç duyulan mallara ve hizmetlere ulaşabilmek için belli bir miktar gelire sahip olmak gerekir. İnsanlar hayatlarını sürdürebilecekleri bir gelire sahip olmak için bir iş kolunda çalışır ve böylece üretime katkıda bulunur.
• Tasarruf: İnsanlar elde ettikleri gelirden ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra kalan kısmı gelecekte değişik amaçlarla değerlendirmek üzere biriktirebilirler. Bu değer tasarruf olarak isimlendirilir. Bir toplumda bireylerin yaptığı tasarrufun yüksek olması o ülkenin ekonomik kaynakları açısından olumludur.
• Piyasa: Üretilen malların ve hizmetlerin alıcılar ve satıcılar arasında para ile değiş tokuş edildiği alan piyasa olarak isimlendirilir. Pazardan bir kilogram elma satın aldığımızda, ücretini ödeyerek bir işçi çalıştırdığımızda, alışveriş merkezinden bir ayakkabı satın aldığımızda ya da otomobilimize sigorta yaptırdığımızda farklı piyasa türlerinde işlem yapmış oluruz.
• Gayri Safi Yurt İçi Hasıla ve Kişi Başı Milli Gelir: Bir ülkede yaşayan bütün bireylerin ürettiği tüm malların ve hizmetlerin parasal değeri o ülkenin “gayri safi yurt içi hasılasını (GSYH)” gösterir. Çoğunlukla “milli gelir” olarak bilinir. Bir ülkede yıl içinde üretilen bütün mallar ve hizmetler (örneğin et, peynir, bisiklet, inşaat, araba, makine, eğitim hizmeti) yıl içindeki ortalama fiyatları ile çarpılır. Elde edilen toplam değer o ülkenin o yıla ait gayri safi yurt içi hasılasıdır. Bir ülkenin “kişi başı milli geliri” toplam gelirinin (gayri safi yurt içi hasılanın) ülkede yaşayan kişi sayısına (nüfus) bölünmesi ile bulunur. Ülkelerin ekonomik özellikleri karşılaştırılırken bu kavramlardan sıkça yararlanılır. Günümüzde bilgiye dayalı, teknoloji tabanlı mal ve hizmet üretmek ülkelerin milli gelirini artırmada anahtar bir işleve sahip. Örneğin kullandığımız tek bir akıllı telefonun ya da bilgisayarın satış fiyatına kaç kilo patates, kaç adet bisiklet veya ayakkabı alınabileceğini düşünürsek bu konunun önemini daha iyi anlaşılacaktır.
• İyi Yetişmiş İnsan Faktörü: Bilgiyi üreten ve bilgiyi kullanıp üretim yapan insan kaynağı da bir beşeri sermaye olarak ekonominin bir öğesidir. Her alanda iyi yetişmiş bireylerden oluşan toplumların ülke olarak ekonomik sıralamalarda önde olduğu görülür.

Kaynak: Bilimgenç / TÜBİTAK