mantıksal atomculuk (atomizm)

felsefede, başka olgular gibi dilin de değişmeyen ve indirgenemeyen birim ya da öğelerin bir araya gelmesiyle oluştuğunu savunan kuram. Bertrand Russell ve Ludwig Wittgenstein tarafından geliştirilmiştir. Dilin “atom”larmı oluşturan çekirdek önermelerle bunların karşılığı olan çekirdek olgular arasında bire bir karşılıklılık bulunduğunu varsayar. Dolayısıyla her çekirdek olgunun karşılığı olan bir çekirdek önerme vardır.

Çekirdek önerme, belli bir şeyin belli bir niteliğe sahip olduğunu dile getiren tümcedir (örn. “Bu kırmızıdır”). Çekirdek olgu ise, belirli tek bir şeyin belirli bir niteliğe sahip olması durumunda ortaya çıkan en basit türden olgudur. Bu yüzden de dilin gerçekliği yansıttığı varsayılırsa, dünyanın tümüyle basit ve anlaşılabilir olgulardan oluştuğu ileri sürülebilir.

Russell, matematikçi Alfred North Whitehead ile birlikte yazdığı Principia Mathematica (1910-13; Matematiğin İlkeleri) adlı çalışmada felsefi kanıtlamaların matematiksel mantığın yöntemleriyle tıpkı matematik problemleri gibi çözülebileceğini ileri sürdü. Şeyler arasındaki ilişkinin yok sayılmasına yol açtığı gerekçesiyle Hegel’in tekçi görüşünü reddetti. Çekirdek önermeleri, mantıksal eklemler kullanılarak oluşturulan daha karmaşık bileşik önermelerin yapıtaşları olarak gördü.