meslek kuruluşu

belli bir mesleğe mensup olanların ortak çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla kurulmuş oda ya da birlik.

Türk hukuk düzeninde kamu tüzel kişiliğine sahip olan ve yasayla kurulan meslek kuruluşları, devletin idari ve mali denetimine tabidir. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla kamu iktisadi teşebbüslerinde asli ve sürekli görevlerde çalışanlar dışındaki meslek sahipleri ancak ilgili meslek kuruluşuna üye olarak mesleklerini icra edebilir.

Örneğin baroya üye olmadan avukatlık, ticaret odasına üye olmadan tüccarlık yapılamaz. Meslek kuruluşları genellikle başkan, genel kurul ve yönetim kurulu olmak üzere üç temel organdan oluşur. Bu organlar kuruluş üyeleri tarafından yasada gösterilmiş usullere göre yargı gözetimi altında ve gizli oyla seçilir. Ticaret ve sanayi odalarında ayrıca meslek komitelerinin kurulması öngörülmüştür.

Meslek kuruluşları baskı gruplan olarak demokratik yaşamın vazgeçilmez bir unsurunu oluşturur. Meslek kuruluşlarına siyasetle uğraşma ve siyasal parti, sendika ve derneklerle ortak hareket etme yasağı getiren 1982 Anayasası’na göre, amaçları dışında etkinlik gösteren meslek kuruluşlannın sorumlu organları, yasada belirtilen merciin istemi üzerine mahkeme kararıyla görevden alınır ve yerlerine yenileri seçilir. Aynca gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda ilgili yerin en büyük mülki amirine bu organlan geçici olarak görevden uzaklaştırma yetkisi verilmiştir. Bu karar üç gün içinde mahkemeye bildirilir; mahkeme görevden uzaklaştırma kararının yerinde olup olmadığına en geç 10 gün içinde karar verir.

meslek lisesi

mesleğe ve yükseköğrenime hazırlayan ortaöğretim kurumu.
Cumhuriyet döneminde meslek okullarının düzenlenmesine ilişkin en köklü adım, 1973’te çıkarılan Milli Eğitim Temel Kanunu’yla atıldı. Daha önce sanat enstitüsü ve sanat okulu adını taşıyan kız ve erkek meslek okulları, meslek liseleri ve endüstri meslek liseleri olarak yeniden düzenlendi. Söz konusu okulların büyük bölümü Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlandı.

Ayrıca ilgili bakanlıklar için orta düzeyde personel yetiştirmeyi amaçlayan sağlık meslek liseleri, tarım meslek liseleri, maliye meslek liseleri, adalet meslek liseleri, turizm ve otelcilik meslek liseleri açıldı ya da önceden var olan okullar bu biçimde düzenlendi. 1983’te Milli Eğitim Temel Kanunu’nda yapılan yeni bir düzenlemeyle, bazı derslerin yabancı dille yapıldığı Anadolu Meslek Liseleri açıldı. Günümüzde meslek liselerinde öğretim süresi genel olarak üç yıldır. Anadolu Meslek Liseleri’nde bu süre, hazırlık sınıfı uygulamasına bağlı olarak bir yıl daha uzundur.