HARRAN OVASI
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Orta Fırat bölümünün güney kesi­minde yer alır. Şanlıurfa Yaylası'nın iyice alçaldığı Şanlıurfa kenti yakınlarından güney­de Suriye sınırına kadar uzanan bu alçak düzlük Altınbaşak Ovası adıyla da anılır. Şanlıurfa ilinin Merkez ilçe ile Harran ve Akçakale ilçelerinin sınırları içinde yer alan Harran Ovası'nın yüzölçümü yaklaşık olarak 1.500 knr'dir.

Alüvyonlarla kaplı olan Harran Ovası'nın sularını toplayan küçük akarsular Türkiye sınırları dışında Fırat Irmağı'na katılır. Ve­rimli bir tarım alanı olmasına karşılık bu ovada susuzluk nedeniyle yeterince tarımsal üretim yapılamamaktadır. Yalnızca güneyde­ki Akçakale yöresi yeraltı sularından yararla­nılarak sulanabilmektedir. Harran Ovası'nın geri kalan büyük bölümünde ise kuru tarım yapılır. Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamındaki Aşağı Fırat Projesi'nin alt projelerinden olan Şanlıurfa-Harran sulaması gerçekleştiğinde, Harran Ovası'nda büyük ölçüde verim artışı olması beklenmektedir. Ovada yetiştirilen başlıca bitkisel ürünler buğday, arpa, merci­mek ve pamuktur.

Harran Kenti

Akçakale kentinin kuzeyinde yer alan yerleş­me yeri Roma döneminde Carrhae adıyla anılırdı. Bereketli Hilal'in kuzeyinde kurulmuş olan Carrhae Asurlular'ın önem verdiği kentlerdendi. Ninova'yı Karkamış'a (bugün Kargamış) bağla­yan önemli ticaret yolu buradan geçerdi. Mezopotamya'yı ele geçirmek isteyen Roma­lıların güçlü ve büyük ordusu İÖ 53'te kent yakınlarında Partlar tarafından yenilgiye uğ­ratıldı. Carrhae Çarpışması adıyla tarihe ge­çen bu savaştan sonra İS 279'da bu kez Pers ordusu aynı yerde Romahlar'ı yendi. İS 7. yüzyılda Araplar'ın eline geçen kent Selçuk­lu, Eyyubi, Moğol, Memlûk yönetimlerinden sonra 1516'da Osmanlı topraklarına katıldı.

4.500 yılı aşan bir tarihi olduğu sanılan Harran'da Ay tanrısı Sin için yapıldığı bilinen tapınağın kalıntıları günümüze ulaşmamıştır. Altı kapısı olan surların içindeki kalenin Mitanniler ya da Hititler tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Sur içinde kalıntılarına rastla­nan öteki yapılar ise Cuma Camisi (Ulucami) ile Şeyh Hayt el-Harrani Türbesi'dir. Selçuk­lu döneminin ilk yükseköğrenim kurumu ol­duğu öne sürülen Harran Medresesi'nin yal­nızca gözlem kulesi günümüze ulaşmıştır. Sivri kubbeli evleriyle uzaktan arı kovanını andıran bir görünümü olan Harran, son yıllar­da Anadolu'nun tarihsel değerlerinin tanıtılması için düzenlenen turistik gezilerin başlıca uğrak yerlerindendir.

Eskiden Altınbaşak adıyla Şanlıurfa ilinin Akçakale ilçesine bağlı bir bucak merkezi olan yerleşim yeri 1987'de yapılan bir yasal düzenleme sonucunda Harran adıyla aynı ile bağlı bir ilçe merkezi haline getirildi. İlkçağda önemli bir kültür merkezi olan Harran günü­müzde gelişmemiş kırsal bir yerleşim yeri görünümündedir. Nüfusu 929'dur (1985).