MALİ MÜŞAVİR OLABİLMENİN ÖZEL ŞARTLARI
3568 sayılı Yasanın 5. maddesine göre Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olabilmenin özel şartları şunlardır:

a) Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı Yükseköğretim Kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer yükseköğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak.

b) En az üç yıl staj yapmış olmak.

c) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavını kazanmış olmak.

Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavında başarılı olduktan sonra yeminli mali müşavirlik sınavını vermiş olanlarda, serbest muhasebeci mali müşavirlik sınavını kazanmış olma şartı aranmaz.

d) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatını almış olmak.”

5786 sayılı Yasanın 3. maddesi ile, 3568 sayılı Yasanın 5. maddesinin (b) bendi ve (c) bendinin ikinci paragrafı değiştirilmiştir. Bu değişikliklerin uygulamada yaratabileceği sıkıntılar dikkate alınarak aşağıdaki açıklamaların yapılması zorunlu görülmüştür.

a- 5786 sayılı Yasa ile 3568 sayılı Yasanın (b) bendi değiştirilmiş ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı iki yıldan üç yıla çıkarılmıştır.

5786 sayılı Yasa 26.07.2008 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Öte yandan, 5786 sayılı Yasanın 20. maddesi ile 3568 sayılı Yasaya Geçici 8. maddeden sonra gelmek üzere bazı geçici maddeler eklenmiştir.

Yasaya eklenen Geçici 14. maddede; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Oda nezdinde staj dosyası açtırmış ve staja başlama sınavını kazanmış olanlar hakkında, 5. maddenin (A) fıkrasının (b) bendinin bu Kanunla değişmeden önceki hükmü uygulanır” şeklinde bir düzenlemeye yer verilmiş ve bu suretle müktesep hakların korunması amaçlanmıştır.

Yasanın Geçici 14. maddesinin anlamı şudur:

· 26.07.2008 tarihinden önce Oda nezdinde staj dosyası açtıran ve staja başlama sınavında başarılı olan Serbest Muhasebeci Mali Müşavir adayları için staj süresi iki yıldır.

· Buna karşılık, 26.07.2008 tarihinden sonra staj dosyası açtıran ya da daha önce staj dosyası açtırmakla beraber staja başlama sınavını kazanamamış olan adaylar için staj süresi üç yıldır.

Diğer taraftan, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajının nasıl yapılacağı ve hangi hizmetlerin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Staj süresinden sayılacağı Yasanın 6. maddesinde ayrıntılarıyla açıklanmıştır.

b- 5786 sayılı Yasanın 3. maddesi ile 3568 sayılı Yasanın 5. maddesinin (c) bendinin ikinci paragrafında yer alan; “Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkileri aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında 8 yıllık hizmet süresini dolduranlar ile (a) bendinde sayılan konularda en az 8 yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış bulunanlar için sınav şartı aranmaz” hükmü değiştirilmiş ve bu hükmün yerine “Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavında başarılı olduktan sonra Yeminli Mali Müşavirlik sınavını vermiş olanlarda, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavını kazanmış olma şartı aranmaz” şeklinde bir düzenleme getirilmiştir.

Bahse konu Yasa değişikliğinin anlam ve amacı ile bu değişiklik nedeniyle ortaya çıkan hukuksal durum aşağıda açıklanmıştır.

· Bazı meslek gruplarına Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavı için tanınan muafiyet kaldırılmıştır. Ancak, 3568 sayılı Yasaya eklenen Geçici 9. madde ile 5786 sayılı Yasanın yayımlandığı tarihte (26.07.2008) sınavsız Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olma hakkı elde etmiş kişilerin bu hakkı korunmuştur.

· 3568 sayılı Yasanın 6. maddesi ile vergi inceleme yetkisi alanların bu yetkiyi aldıktan sonra kamu hizmetinde geçen hizmet süreleri, Türkiye genelinde mali denetim yapan banka müfettişlerinin bu yetkiyi aldıkları tarihten itibaren bankalarda ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçen hizmet süreleri ve Kanunun 5/A-a bendinde sayılan konularda öğretim üyesi, öğretim görevlisi veya araştırma görevlisi olarak çalışanların bu görevlerde geçen hizmet süreleri stajdan sayılan hizmetler arasında düzenlenmiştir.

Dolayısıyla, yukarıda belirtilen görevlerde en az 3 yıl çalışan veya daha az çalışmakla beraber 3 yıldan arta kalan kısmı staj yaparak tamamlayan kişiler SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVINDA BAŞARILI OLARAK ruhsat almaya hak kazanabilecektir.

· Yasanın 5. maddesinin (c) bendinin ikinci paragrafında yapılan değişikliğin yeterince anlaşılabilmesi için bu hükmün Yasanın 9. maddesinin son fıkrasında yapılan değişiklik ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

Aşağıda ayrıntılarıyla açıklanacağı üzere, 3568 sayılı Yasanın 9. maddesinde yapılan değişiklik ile, kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi alan ve mesleki yeterlilik sınavını veren kişilerin, mesleki yeterlilik sınavını verdikten sonra Yeminli Mali Müşavirlik sınavlarına genel hükümler uyarınca katılabileceği düzenlenmiş, ancak bunların Yeminli Mali Müşavir olabilmeleri için on yıllık süreyi tamamlamaları şart koşulmuştur.

Bu düzenlemeden de anlaşılacağı gibi, vergi inceleme yetkisi alan ve mesleki yeterlilik sınavını veren kişiler 9. maddede belirtilen on yıllık süreyi doldurmasalar bile Yeminli Mali Müşavirlik sınavına katılabilecektir.

Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini alan ve mesleki yeterlilik sınavını verdikten sonra açılan YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVINDA BAŞARILI OLAN kişilerin, 9. maddede öngörülen ON YILLIK SÜREYİ TAMAMLAMADAN KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDAN AYRILMALARI DURUMUNDA, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olabilmeleri için ayrıca Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavını kazanmaları şartı aranmayacaktır.

Yasanın 5. maddesinin (c) bendinin ikinci paragrafında yapılan değişikliğin anlamı budur.