Boris Nikolayevich Yeltsin

Boris Yeltsin
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Eski Rusya Federasyonu Başkanı
Doğum 1 Şubat 1931, Sverdlovsk
Ölüm 23 Nisan 2007, Cavour, İtalya
Görev süresi 12 Temmuz 1991- Haziran 2000

NTV-MSNBC
Kremlin Sarayı sözcüsü, eski Devlet Başkanı Boris Yeltsin’in öldüğünü duyurdu. 76 yaşındaki eski liderin ölüm nedeni hakkında henüz ayrıntılı bilgi bulunmuyor. Rus haber ajansları, Yeltsin’in kalp yetmezliğinden öldüğünü bildiriyor. Kalp sorunlarının yanı sıra, alkole olan düşkünlüğüyle de tanınan Yeltsin, Sovyetler Birliği’nin dağılmasında başrolü oynayan isimlerin başında geliyordu.
Boris Yeltsin, Bolşevik devriminin 14’üncü yılında 1 şubat 1931’de Urallar’daki Yekatarinburg kentinin Sverdlovsk köyünde doğdu. Çocukluğundan en akılda kalan olay 11 yaşındayken arkadaşlarıyla bir depodan çaldığı el bombasının patlamasıyla sol baş parmağını kaybetmesi oldu.
1961’de Komünist Parti'ye Katıldı
1955’te Ural Kirov Politeknik Enstitüsü’nü bitiren Yeltsin’in politika hayatı ise 1961 yılında başladı.
Nikita Kuruşev’in anti Stalinist reformlar yaptığı bir dönemde Komünist Parti’ye katıldı.
Gorbaçov döneminde Moskova Kent Komitesi başkanlığı yapan Yeltsin, 1990 yılında Yüksek Konsey’in sözcülüğüne atandı.
Dünya onu Ağustos 1990’da Gorbaçov karşıtı askeri darbe girişimi sırasında tankın üzerine çıkıp demokrasiyi savunduğu unutulmaz olayla tanıdı ve bir yıl sonra, 12 Haziran 1991’de artık Rusya Federasyonu’nun devlet başkanıydı.
Duma'yı Bombalattı
1993’te yetkilerini kısıtlamak isteyen Duma’yı tanklarla bombalatmaktan kaçınmadı. Böylece anayasayı değiştirdi ve adeta çar yetkileriyle donanarak koltuğunu sağlama aldı.
Devlet başkanlığı süresince hastalık ve Çeçen sorunlarından kurtulamadı. Bir ayağı hep hastanedeydi. Aralık 1994’te girdiği, Çeçenistan’dan iki yıl sonra yenilgiyle ayrıldı.
1996’da ikinci kez devlet başkanlığına getirildi. Kendisiyle ilgili spekülasyonların arttığı bir dönemde Vladimir Putin ile birlikte ikinci kez Çeçenistan işgaline girişti.
Yeltsin, 1999 senesinin yılbaşı gecesinde henüz görev süresi dolmadan istifa etti. Bu süreçte devlet başkanlığını vekaleten yürüten dönemin başbakanı Vladimir Putin, sonrasında devlet başkanlığına seçildi.

Boris Nikolayeviç Yeltsin, Rus kökenli bir çiftçinin oğludur. İnşaat mühendisliği öğrenimi gördükten sonra, bir inşaat işletmesinde idareci olarak vazife aldı. 1961'de Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne girdi. Parti içinde hızla yükselerek Sverdlovsk bölgesi parti birinci sekreterliğine getirildi. Mihail Gorbaçov'un Sovyetler Birliği devlet başkanı oluşundan hemen sonra Moskova'ya çağrıldı. Nisan 1985'te Komünist Partisi Merkez Komitesine seçildi. Ekim 1985'te de Moskova Parti Teşkilatı Şefi oldu. Kısa zamanda kamuoyunun güvenini kazandı. Aynı zamanda Politbüro'ya da girdi. Yegor Ligaçev ile anlaşmazlığa düştü. 1987'de Gorbaçov tarafından görevden uzaklaştırıldı. Şubat 1988'de partiyle ilgili bütün yetkileri elinden alındı. İnşaat bakan yardımcılığına tayin edildi.
Daha sonra Moskova'da halkın isteklerini dile getiren bir siyasetçi olarak sivrildi. Mart 1989'da Moskova'da % 89,6 oranında oy alarak SSCB Halk Temsilcileri Kongresine seçildi. Siyasi ve ekonomik sahada çoğulculuğu savundu. Mayıs 1990'da Gorbaçov'un isteğine aykırı olarak Rusya Federasyonu Komünist Partisi başkanlığına getirildi. Haziran 1991'de Rusya Federasyonu başkanlığına seçildi. 19 Ağustos 1991 de SSCB başkanı Gorbaçov'a karşı sertlik yanlıları tarafından düzenlenen darbeyi şiddetle protesto etti. Darbecilere karşı halkı direnişe çağırdı. Moskova'da Beyaz Saray denen Rusya parlamento binasına ulaşmayı başardı. Darbecileri suçlu ve hain ilan ederek, ordu ve KGB içinde darbeye karşı çıkanların da yardımıyla Beyaz Saray'ı direnişin merkezine dönüştürdü. Siyasi ustalığını göstererek Gorbaçov'un devlet başkanı olarak yeniden göreve dönmesini sağladı.
Darbenin başarısızlığa uğratılmasında ve Gorbaçov'un yeniden göreve dönmesinde en önemli rolü oynadı. Darbecilere karşı gösterdiği kararlı tutumuyla büyük bir prestij kazandı. Gorbaçov'un bazı başarısızlıkları Yeltsin'i daha güçlü hale getirdi. Gorbaçov'un göreve dönmesinden sonra Liderin kendisi olduğunu ortaya koydu. Anayasaya aykırı kararnameler çıkardı ve Gorbaçov'dan bağımsız uygulamalara girişti. Komünist partiyi yasakladı ve bütün parti mallarına el koydu.
Siyasi reformların yanısıra, ekonomik konularda da reformlara giden Yeltsin, 2 Ocak1992'de yürürlüğe girecek olan yüksek oranlı fiyat artışları hususunda halktan ve parlamentodan destek istedi. Rusya parlamentosundan olağanüstü yetkiler aldı.
8 Aralık 1991'de Yeltsin ile Ukrayna ve Beyaz Rusya cumhuriyetlerinin devlet başkanları Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) kuruluşunu ilan ettiler. 21 Aralıkta geri kalan 12 Cumhuriyetin 11'i de BDT'ye katıldı. Yeltsin, Gorbaçov'la birlikte BDT'nin yıl sonunda Sovyetler Birliğinin yerini alacağını açıkladı. Ancak Gorbaçov 25 Aralık 1991'de devlet başkanlığı vazifesinden istifa etti. Çok çabuk davranan Yeltsin, Gorbaçov'un Kremlin'deki ofisine taşındı. Ordunun komutasını eline aldı. Birleşmiş Milletlere Sovyetler Birliğinin Güvenlik Konseyindeki yerini Rusya Federasyonunun alacağını bildirdi. Nükleer füzelerle ilgili fırlatma şifrelerine el koydu. İdarede ABD'yi örnek alan Yeltsin başkanlık vazifesini de kendinde topladı. 1993 yılında Parlamentoyu asker kullanarak dağıttı. Seçimler yapıldı. Böylece Yeltsin konumunu daha da güçlendirdi.
Rusya'nın 1990'lı yıllarda hızlı özelleştirilme sürecinde ülkeyi yöneten Yeltsin, 1994 yılında Çeçenya'da büyük çaplı bir askeri müdahele düzenledi.
2000 yılında, emekliliğe ayrıldıktan sonra bir Rus televizyon kanalında yaptığı röportajında, geçmişte katlanmak zorunda kaldığı en büyük sorumluluğunun, Çeçenya'da yaşamını yitiren insanlar olduğunu belirtti.
Yeltsin, 23 Nisan 2007 tarihinde kalp yetmezliği sebebiyle öldü.

MsXLabs Üye Girişi