motosiklet

içten yanmalı bir motorla, (ender olarak da elektrik motoruyla) çalışan iki ya da üç tekerlekli bisiklet.

Scooter ve moped (motorlu velosipet) gibi küçük motosikletlerin motoru genellikle hava soğutmalıdır ve motor hacimleri 25- 250 cm3 arasında değişir; birden çok silindirli motosikletlerin motor hacmi ise 1.300 cm3,ün üzerindedir. Avrupa’da motor gücü, silindir hacimlerine göre sınıflandırılır; ABD’de ve bazı başka ülkelerde ise beygirgücü (BG) temel alınır. 100 cm3’lük bir motorun gücü yaklaşık 8-10 BG kadardır.

1884’te İngiliz Edward Butler ilk motorlu, üç tekerlekli bisikleti yaptı. 1885’te Gottlieb Daimler, benzin motoruyla çalışan ilk motosikleti geliştirdi.

Motosiklet kullanımı özellikle 1910’dan sonra yaygınlaştı. I. ve II. Dünya savaşlarında motosiklet, askeri hizmetlerde kullanıldı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra motosiklet, scooter ve mopedlere ilgi arttı ve çeşitli dallarıyla motosiklet sporu yaygınlaştı.
Dört zamanlı ve tek silindirli benzin motorlu motosikletler uzun süre pazara egemen olmuştur. Öte yanda Avrupa’da ve Japonya’da imal edilen 250 cm3’ten küçük hacimli iki zamanlı motorlar daha ekonomiktir ama bunların daha sık temizlenmesi gerekir. İki zamanlı motorların çoğunda yakıt olarak benzin ve yağ karışımı kullanılır. Modern büyük motosikletlerin çoğunda bobin ateşlemeli marş sistemleri kullanılır ama iki zamanlı küçük motorlar genellikle magnetik ateşlemelidir.

Transmisyon, genellikle motor ve 2-6 vitesli dişli kutusu arasında zincir ya da dişli takımıyla sağlanır ve devinim buradan arka tekerlek dişlisine gene zincirle aktarılır. Bazı gelişkin motorlarda çekiş gücü arka tekerleğe bir mil ve konik dişli sistemiyle aktarılır. Motosikletlerde marş pedalının yerine, yaygın biçimde elektrikli marş düğmesi kullanılmaya başlamıştır.
Gidon üzerinde sağ tarafta gazı açıp kapatmada kullanılan gaz kolu ve ön tekerleğin fren sisteminin kolu yer alır. Arka tekerleğin fren sistemi genellikle ayak pedalıyla denetlenir ama bu sistemler değiştirilebilir. Modern fren sistemlerinde çoğunlukla disk frenler kullanılır.

1950’lerde bisikletlere yardımcı motorların takılmaya başlaması Batı Avrupa’da ve ABD’nin bazı bölgelerinde yeni bir tür hafif motosiklet olan mopedin yaygınlaşmasına yol açtı.

II. Dünya Savaşı’ından hemen sonra İtalya’da ortaya çıkan scooter'lar önce 125 cm3’lük bir motorla donatılmıştı. 20-36 cm çapındaki küçük tekerlekli scooter'larda sürücü motosikletin içinde oturur. Motor birimi aşağıya, arka tekerleğe yakın yerleştirilir ve hareket konik dişli ya da zincir aracılığıyla aktarılır. Scooter’ların motor hacimleri 50-225 cm3 arasında değişir ve dört vitesli türleri yaygın biçimde kullanılır.

motosiklet yarışı

pistte ya da açık arazide motosikletle yapılan hıza ya da puana dayalı yarış.

Otomobil yarışlarından kısa bir süre sonra başlayan motosiklet yarışlarının ilki 1897’de İngiltere’de bir pistte düzenlendi. Avusturya, Fransa, İngiltere ve Almanya’nın üçer yarışçılı takımlarla katıldığı ilk uluslararası yarış 1904’te Fransa’da düzenlendi. Günümüzde motosiklet sporunun ve yarışlarının yönetici organı olan Uluslararası Motosiklet Federasyonu (FİM), Uluslararası Motosiklet Kulüpleri Federasyonu adıyla 1904’te kuruldu. Motosiklet pist yarışları 1907’de İngiltere’de başladı. Aynı yıl Man Adasında düzenlenen Otomobil Birliği Turist Kupası yarışı, İngiliz motosiklet yarışlarının en ünlüsü ve en uzun ömürlüsü oldu.

II. Dünya Savaşı’ndan bu yana yapılan uluslararası motosiklet hız yarışları 125, 250, 350 ve 500 cc’lik motor hacimlerine göre dört ana kategoriye ayrılır. Çeşitli Avrupa ülkelerinde düzenlenen Grand Prix motosiklet yarışlarının geçmişi 1920’lere değin iner. Öteki önemli yarışlar arasında İngiliz-Amerikan İkili Yarışları ile en ünlü yol yarışı olan Daytona 500 sayılabilir. FIM’ııin düzenlediği Dünya Kupası şampiyonaları 1949’da başlamıştır. Eski SSCB’de ortaya çıkan buzda motosiklet yarışı günümüzde Avrupa ve ABD’de de tutulmaktadır. Daha çok ABD’de yaygın olan drag yarışlarmda bazen motosikletlerle yarışılır.
Bitiş çizgisini geçmeye dayanan motosiklet yarışlarından farklı olarak puan sistemine dayanan motosiklet yarışları da vardır. Bunlardan zamana karşı sınav niteliğinde olan motosiklet yanşı engebeli açık arazide yapılır.