YUGOSLAVYA FEDERAL CUMHURİYETİ
Savaşın olumsuz etkileri ve uygulanan ekonomik ambargo nedeni ile 1990’da Yugoslavya dağılmadan önce 2.530 dolar olan kişi başına düşen milli gelir, 1997 yılında 1.500 dolar’a düşmüştür.1990 yılında 26,6 milyar dolar olan GSMH, 1996 yılında 15,7 milyar dolar, 1997 yılında 16,4 milyar dolar olmuştur.1992 yılında %24,3 olan işsizlik oranı 1997 yılında % 30’lara ulaşmıştır. Yugoslavya’da yaşanan iç savaş, astronomik boyutlara ulaşan enflasyon ve ülkeye 4 yıl ve 4 ay süresince uygulanan ve tahmini 55 milyar dolar civarında maddi zarara neden olan ekonomik ambargo nedeni ile ticari aktivitenin düşmesi ile birlikte 1990-1996 yılları arasında YFC’nin toplam ihracatında %69,1 , ithalatında ise %46,34 oranında azalış olmuştur. Bu azalış 1997 yılında ihracatta %60,2 , ithalatta ise % 37,2 oranındadır.1997 yılında 2.4 milyar dolar ihracat, 4.8 milyar dolar ithalat gerçekleşmiştir.1990 yılında ithalatın ihracatı karşılama oranı %78 iken 1997 yılında % 49 olarak gerçekleşmiştir.Toplam dış ticaret hacminin GSMH‘daki payı 1997 yılında % 50’ye ulaşmıştır. 1990 yılında ihracat GSMH’nın %22,4’ünü oluştururken 1997 yılında bu oran % 14,4’e düşmüştür.1990 yılında ithalatın GSMH içindeki oranı % 48,7 iken , 1997 yılında % 29,2 olmuştur. Dış ticaret dengesinde gerçekleşen 2,4 milyar dolarlık açık ihracatı aşmıştır.
1997 yılında YFC’nin dış ticaretinde Sırbistan’ın payı % 93, Karadağ’ın payı ise % 6 oranındadır.1997 yılında gerçekleşen dış ticaretin % 54,2’sini hammadde ve yarı mamul mallar, % 9,6’sını yatırım malları ve % 19,4’ünü ise genel tüketim malları kapsamaktadır.
1997 yılında ihraç edilen malların başında % 44’lük pay ile renkli metaller, demir-çelik ve ağaç mamulleri gelmektedir. İhracatta ikinci önemli grubu kimyasal maddeler, üçüncü önemli grubu ise gıda ve canlı hayvanlar ihracatı oluşturmuştur. 1997 yılı ihracatında önemli diğer sanayi malları sırasıyla % 7,6 tahıllar, % 6,4 metal işleme sanayi, % 6,3 kimya sanayii müstahsalları, % 5,4 elektrikli makine ve cihazlar ile %5,2 kimyasal ürünlerdir.
1997 yılında gerçekleşen ithalatta, toplam ithalatın % 15,4 oranını 737 milyon dolarlık ithalat ile kimyevi mamüller ve hammaddeleri oluşturmuştur. Bunu, toplam ithalatta % 10,4’lük pay ile 500 milyon dolarlık petrol ürünleri, % 7,5’lik pay ile 360 milyon dolarlık tekstil ürünleri ve % 6,9’luk pay ile 333 milyon dolarlık tarım ürünleri ithalatı takip etmiştir. 1997 yılında Yugoslavya’nın gelişmiş ülkelere yaptığı ihracat tutarı 1.087 milyon dolar olup, toplam ihracatın % 45,9’unu teşkil etmiştir. Bu ülkelerden yapılan ithalat ise 2.412 milyon dolar ile toplam ithalatın % 50,3’ünü oluşturmuştur. Bu ülkelerle dış ticaret açığı 1.325 milyon dolara ulaşmış olup toplam dış ticaret açığının % 54,5’ini teşkil etmiştir.Gelişme yolundaki ülkelere yapılan ihracat 103 milyon dolar ile toplam ihracatın % 4,4’ünü, bu ülkelerden yapılan ithalat ise 553 milyon dolar ile toplam ithalatın % 11,5’lik kısmını oluşturmuştur. Diğer ülkelerden yapılan ihracat 1.177 milyon dolar ile toplam ihracatın % 49,7’sini, 1.835 milyon dolarlık ithalat ile toplam ithalatın % 38,2’sini teşkil etmiştir.
YFC’nin en önemli dış ticaret partnerlerini dış ticaret hacimleri itibariyle, Almanya 863 milyon dolar ( % 12 ) , İtalya 754 milyon dolar ( % 10,5 ) , Sırp Cumhuriyeti 730 milyon dolar (% 10,2 ) , Rusya 631 milyon dolar ( % 8,8 ) , Makedonya 510 milyon dolar ( % 7,1 ) ve Yunanistan 296 milyon dolar ( % 4 ) oluşturmaktadır.
Yugoslavya’da yaşanan iç savaş nedeniyle uygulanan ekonomik ambargo sonucu eski Yugoslavya ile ekonomik organizasyonlar arasında yapılan üyelik anlaşmalarının tümü iptal edilmiş bulunmaktadır. 1998 yılı itibariyle Yugoslav Federal Cumhuriyetinde 29 adet karma ve 5 adet tamamen yabancı sermayeli firma mevcut olup, toplam yabancı sermaye 1.9 miyon dolardır.
ÜLKEMİZLE OLAN EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Yugoslav Federal Cumhuriyetinde gerek kültürel ve tarihi yakınlığı ve gerekse coğrafi konumu itibariyle Türkiye’nin önemli ticari partnerlerinden biri olmuştur. Yugoslavya’nın Asya ve Avrupa ülkeleri arasında ulaşım ve telekomünikasyonu sağlayan zincirin önemli halkalarından birini oluşturması nedeniyle, bu ülkede yaşanan savaş, iki ülke arasındaki ticareti olduğu kadar, söz konusu savaşın taşımacılığa olan olumsuz etkileri nedeniyle Türk ticaretini de olumsuz yönde etkilemiştir.
Yugoslavya’da yaşanan iç savaş nedeniyle 4 yıl ve 4 ay süresince uygulanan ekonomik ambargo sonucunda ticari aktivitenin düşmesine ve Türk firmalarının bu ülke pazarına girmekte isteksiz davranmalarına rağmen, 1990 yılında 330 milyon dolar olan iki ülke arasındaki ticaret hacmi hızla artış kaydederek 1996 yılında 52,3 milyon dolar, 1997 yılında 93,6 milyon dolar, 1998 yılında ise 104 milyon dolar olmuştur. 1999 yılında ise hacimde bir daralma görülmüş, sözkonusu miktar 86.5 milyon $ seviyesine gerilemiştir.
Diğer taraftan, Türkiye-Yugoslavya arasında Yugoslavya’nın değişik şehirlerinden düzenli olarak hareket eden otobüs seferleri haftada en az 20 adet), uçak ve tren yoluyla, iki ülke arasındaki coğrafi yakınlık ve Türk ürünlerinin kalite ve fiyat açısından son derece cazip olması nedeniyle gerçekleştirilen bavul ticareti ile birlikte 1998 yılında Türkiye’nin Yugoslavya’ya ihracatının 300 milyon dolara ulaştığı tespit edilmiş bulunmaktadır.
Yugoslavya'nın parçalanışı
Sarı: Slovenya / 1992
Mavi: Hırvatistan / 1992
Yeşil: Bosna - Hersek / 1992
Kırmızı: Sırbistan (Sırbistan-Voyvodina-Kosova) / 2003
Kahverengi: Karadağ / 2006
Mor: Makedonya / 1992
Yugoslavya, 1. Dünya Savaşı sonunda Balkanlarda kurulan ve federe yönetime dayanan büyük bir balkan devleti.
İlk Yugoslavya ismi 1918 yılında kurulan Sırp, Hırvat ve Slovenler'den kurulan krallığın adının 1929 yılında Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmesi ile konuldu. 1941 yılında Hitler'in ordusu tarafından işgal edilene kadar "Güney Slavları'nın ülkesi" anlamına gelen bu isimle kaldı.
2. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında Demokratik Yugoslavya FederasyonuYugoslavyakuruldu. Ülkenin ismi 1946 yılında Federal Halk Cumhuriyeti oldu. 7 Nisan 1963'de alınan kararla ise ülkenin ismi Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti oldu. Bu isim 1992 yılında Federasyona bağlı 6 devletten 4'ünün ayrılmasına kadar sürdü. 1992'de Slovenya, Hırvatistan,Makedonya Cumhuriyeti ve Bosna-Hersek Yugoslavya'dan ayrıldı.
1992 yılında Sırbistan (Voyvodina ve Kosova'yı da içeren bölgeyi de içererek) ve Karadağ, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti adlı bir devlet kurdu.
2001 yılında Yugoslavya adı kaldırıldı ve son olarak 4 Şubat 2003'de ülkenin resmi ismi Sırbistan-Karadağ olarak değiştirildi.
Karadağ, 21 Mayıs 2006 Pazar günü yapılan referandumda çıkan %55.5lik evet oyu ile ise bağımsız olma kararı aldı.
(Karadağ'ın Sırbistan'dan kopması için %55 oranında birçokluk gerekiyordu.) 3 Haziran 2006'da ise Karadağ Parlamentosu, referandumda çıkan sonuca dayanarak Karadağ'ın bağımsızlığını ilan etti. Sırbistan ve Karadağ'ın ayrılmasıyla hukuken eski Yugoslavya'nın son kalıntısı Sırbistan-Karadağ da tarihe karışmış oldu. Son düzenleyen Safi; 27 Kasım 2016 21:20
