Émile Borel

Émile Borel
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Doğum: 7 Ocak 1871, Saint-Affrique, Fransa
Ölüm: 3 Şubat 1956, Paris, Fransa

Félix Édouard Justin Émile Borel (d. 7 Ocak 1871 - ö. 3 Şubat 1956), Fransız matematikçi ve politikacıdır.
Saint-Affrique, Aveyron'da doğdu. Babası, protestan olan bu şehrin papazıydı. Annesi de, tüccar olan bir aileden geliyordu. Borel ilk önce, 1889 yılında Ecole Normale girdi. Bu okulu bitirince, Linne Üniversitesi'nde, Ecole Normale'de ve Sorbonne'da matematik dersleri verdi. Analiz ve olasılıklar kuramında oldukça önemli keşiflerde bulundu. Aynı zamanda, oyunlar kuramının kurucusu kabul edilir. Üç yüzün üzerinde ilmi makalesi yayınlandı. Bu makalelerin her biri bir çığır açacak niteliktedir. Bunların içinde en önemlilerinden biri analizde çok iyi bilinen ve çok kullanılan Heine-Borel teoremidir. René-Louis Baire ve Henri Lebesgue ile birlikte "measure theory"nin (ölçüm kuramı) ve bunun olasılık kuramına uygulanmasının öncülerindendir. Borel set kavramı, adını ondan almıştır. Bu sonuç, Borel tarafından hazırlanan ünlü tezinin bir parçasıdır. Borel, aynı zamanda Lebesgue tarafından geliştirilen Lebesgue ölçümü kuramının ilk öncülerinden biridir. Borel'in, Borel ölçülebilir kümeler üzerinde çalışmaları bir yerde Lebesgue'e ilham vermiştir.
Olasılık üzerine kitaplarından birinde, popüler kültüre sonsuz maymun kuramı ya da benzeri adılarla giren eğlenceli düşünce deneyini ortaya attı. Ayrıca oyun teorisi üzerine araştırmalar yayımladı.
1913 ve 1914'te yaptığı açıklayıcı çalışmalarla hiperbolik geometri ile özel görelilik kuramı arasında köprü kurdu.
Borel, 1901 yılında Marguerite Appel ile evlendi. Bu evlilikten hiç çocukları olmadı. 1924 ile 1940 yılları arasında yoğun bir biçimde politika ile uğraştı. 1924-1936 yılları arasında Fransa Ulusal Meclisi üyesiydi. 1925'te bakanlık yaptı. 2. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişi'nin üyelerindendi. 1940 yılında Alman'lar tarafından kısa bir süre tutuklandı. 1955 yılında Brezilya'da toplanan ilmi bir toplantıya katıldı. Bu toplantıdan dönerken gemide düştü. Yaşı da epey ilerlediği için bu düşmede çok incindi. Kendini bu düşmeden sonra bir türlü toparlayamadı. Bu tarihten tam bir yıl sonra, 3 Şubat 1956 yılında seksen beş yaşındayken Paris'te öldü.
Aydaki bir kraterin yanında aşağıdaki başlıklar da adını ondan almıştır:

Borel algebra
Borel's lemma
Borel measure
Borel–Kolmogorov paradox
Borel space
Borel–Cantelli lemma
Borel–Carathéodory theorem
Heine–Borel theorem
Borel toplamı
Paris'teki Institut Henri Poincaré'de bulunan Centre Émile Borel

MsXLabs Üye Girişi