Tutanhamon

asıl adı TUTANHATON (Ü. İÖ 14. yy), Mısır firavunu (hd İÖ 1361-52)

1922’de bulunan mezarıyla tanınır.
Mumyasında yapılan incelemeler, kendisinden önceki firavun Smenhkare’nin kardeşi, Smenhkare’yle birlikte hüküm süren Ahenaton’un ise damadı olabileceğini ortaya koymuştur. Tel el-Amarna’da bulunan bir belgeye ve başka kaynaklara göre büyük olasıhlda Ahenaton ve Smenhkare’nin ölümünden sonra firavun olmuştur. Tel el- Amama’da bulunan mühürler, hükümdarlığının bir ya da iki yılını burada geçirdiğini gösterir. Tutanhaton hükümdarlığına meşru bir temel kazandırmak için Ahenaton’un üçüncü kızıyla evlendi.

Tahta geçtiğinde henüz çocuk olduğundan ülke yönetimini firavun naibi Av ile başkomutan Horemheb üstlendi. Tutanhaton onların yol göstericiliği altında sarayını Memphis’e (bugün Kahire yakınlarında) taşıdı ve babasının Teb’deki sarayını onardı. Hükümdarlığının ilk dört yılı içinde adını Tutanhamon olarak değiştirdi. Bir buyruk yayınlayarak Tanrı Amon’u yeniden ön plana çıkardı, eski tapınakları açtırdı ve Amon rahiplerine ayrıcalıklarını geri verdi. Bununla birlikte Ahenaton’un tanrısı Aton’a tapınmayı yasaklamadı.

Hükümdarlığının dokuzuncu yıhnda Mısırlılar Hititlerin vasallanyia çarpışan Kuzey Suriye’deki eski müttefikleri Mitanni Kralhğı’na yardım etmek amacıyla Suriye’ye girdiler. Hititlerin vasallanna destek birlikleri yolladığı sırada Tutanhamon, 18 yaşındayken beklenmedik bir biçimde öldü. Çocuklarından hiçbiri hayatta olmadığından yerine Ay geçti ve büyük bir olasılıkla Tutanhamon’un dul eşiyle evlendi.

Tutanhamon’un mezan ölümünden bir süre sonra iki kez saldırıya uğradıysa da yağmacılar mezara fazla zarar veremeden yakalandılar. Ölünün gömülü olduğu odaya ise ilk kez 1922’de İngiliz arkeolog Howard Carter girdi. “Amama kralları” olarak bilinen Ahenaton, Smenhkare, Tutanhamon ve Ay’ın adlan 19. sülale döneminde firavunlar listesinden silindiğinden bir süre sonra Tutanhamon’un mezarının yeri unutulmuştu. 20. sülale döneminde ise Tutanhamon’un mezarının hemen üzerine VI. Ramses’in mezan yapıldı ve vadinin kenanna boşaltılan taş parçaları Tutanhamon’un mezannın üstünü örttü. Bu nedenle Blbanü’l-Mülûk’ta (Krallar Vadisi) sistemli bir araştırma yapılana değin mezara hiç kimse ulaşamadı.

Tutanhamon’un mumyası küçük mezar odasında iç içe geçmiş üç tabutun içinde yer ahr. En içteki tabut som altından, öteki iki tabut ise altın işlemeli tahtadan yapılmıştır. Mumyanın başında, yüzünün altından yapılmış bir maskı bulunur. Mumyanın üzerine ve sargıların araşma cok sayıda mücevher ve tılsım yerleştirilmiştir. Tabutların ve taş lahdin çevresinde, altın işlemeli ve üstlerinde yazılar bulunan dört sandık bulunur. Öteki odalarda mobüyalar, heykeller, giysüer, bir araba, silahlar, asalar ve çeşitli eşyalar vardır.