Yonca Yetiştiriciliği

Yonca Yetiştiriciliği

1. TANIMI VE ÖNEMİ

Yonca çık yıllık otsu bir bitkidir. Boyu 50-80 cm dir. Derin
bir kök sistemi vardır. Uygun koşullarda 8-10 metre derine gider. Etkili kök
derinliği 120-180 cm dir.

Yonca önemli bir yem bitkisidir. Otlatılmaya da oldukçæ
dayanıklıdır. Bu nedenle mer'aların ıslahında diğer bitkilerle karışıma giren ve
mer'anın kalitesini arttıran bir bitkidir. Ahır besiciliğinde et ve özellikle
süt verimini % 30'lara kadar artıran ve yem bitkileri içerisinde en çok
besleyicilik değeri olan yoncada, içerisinde 10 kadar vitamin de vardır.

2. İKLİM VE TOPRAK İSTEKLERİ

2.1 İklim İsteği

Yoncanın Alaska ve Sibirya gibi çok soğuk bölgelerde yetişen
türleri olduğu gibi en sıcak bölgelerde de yetişen türleri vardır. Sıcak olan
gün sayısı ne kadar fazla ise biçim sayısı ve buna bağlı olarak ot v erimi de o
oranda artar.

2.2 Toprak İsteği

Yoncanın en iyi yetiştiği topraklar; tınlı, kumlu-tınlı, kumu
çok fazla olmayan ve yeter derecede kireç içeren topraklardır. Taban suyu yüksek
ve PH'nın 6.5 dan aşağı olmaması gerekir. Yoncanın normal ürün verebilmesi için
toprağın fosfor ve potas kapsamı bakımından iyi olması gerekir.

3. YETİŞTİRME TEKNİĞİ

3.1 Ekim Nöbeti

Bölgemizde ekim nöbeti şekli: Buğdaygiller + 2.ürün + Yonca
(5 yıl) + Pamuktur.

3.2 Çeşit

Bölgemizde Kayseri yoncası populasyonundan seleksiyon yoluyla
adaptasyonu yapılmış olan elçi yoncası çeşidi ekilmektedir. Bölgemizde GAP Bölge
Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın 1987-1992 yılları arasında Şanlıurfa Koruklu
Tarımsal Araştırma İstasyonunda yaptırmış olduğu deneme sonuçlarına göre P.5929
Y, CUF-101, Elçi ve Diabloverde gibi çeşitler tavsiye edilmektedir. Bu çeşitler
kış aylarında da büyümelerini sürdürerek, ilkbahar büyümesine erken başlamakta
ve Nisan ayı sonu-Mayıs ayı başlarında ilk biçime gelebilmektedir.

Bu çeşitlerden yılda 2,000 kg/da dolaylarında toplam kuru
madde verimi elde edilmektedir. Çeşitlerden ilk ekim yılında 5 biçim, kinci ve
üçüncü yıllarda 6-7 biçim alınabilmektedir.

3.3 Toprak Hazırlığı

Yoncanın derin köklü bir bitki olması nedeniyle sonbaharda
derin işlenmesi gerekir. İlkbaharda ise kültivatör ve diskaro çekildikten sonra
tapan geçirilerek iyi bir tohum yatağı hazırlanmalıdır.

3.4 Ekim

Bölgemiz koşullarında en uygun ekim ilkbahardır. Nisan ayının
ilk yarısında ve toprakta iyi bir tav mevcut iken ekim yapılmalıdır. Ekim elle
serpme olarak yapılacak ise 2-2.5 kg/da, mibzerle ekim yapılacak ise 1-1.5 kg
dekara tohum kullanılmalıdır. Elle serpme ekimde tohum ince elenmiş kumla 1/1
oranında karıştırılarak atılmalıdır. Mibzerle ekimde sıra arası en az 20 cm
olmalıdır. Bölgemizde GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın 1993-1996
yılları arasında Şanlıurfa Koruklu Tarımsal Araştırma İstasyonunda yaptırmış
olduğu "GAP Bölgesinde Yoncanın (Madicago sativa L.) Ot Verimi Yönünden En Uygun
Ekim Zamanı ve Tohumluk Miktarının Saptanması" üzerine yapılan araştırmalar
sonucunda; Pioneer-5929 çeşidinden, sonbahar ekimlerinden yıllara göre ortalama
olarak 7453-13292 kg/da arasında yeşil ot, 1897-3159 kg/da kuru ot ve 463-712
kg/da arasında ise ham protein verimleri elde edilmiştir. Bu sonuçlar
doğrultusunda, GAP Bölgesinde sulu koşullar altında, sonbahar ekimlerinde kış
soğuklarının yoncada yonca da fide dönemlerinde zarar vermesini önlemek amacıyla
mümkün olduğunca erken ekim yapılmasının ve 3 kg/da tohumluk kullanılmasının
uygun olacağı söylenebilir.

İlkbahar ekimlerinden, yıllara göre ortalama olarak
6177-13255 kg/da yeşil ot verimi, 1517-3205 kg/da kuru ot verimi ve 380-702
kg/da arasında ise ham protein verimleri elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara
göre; GAP Bölgesi sulu koşullarında, Mart ayında yapılan ekimlerde 3 kg/da
tohumluk kullanılmasının uygun olacağı, bunun yanında Nisan ayı başlarında
yapılacak ekimlerde ise 2 kg/da fazla tohumluk kullanılmasının gereksiz olacağı
izlenimi edinilmiştir.

Yonca tohumları ekimden önce bakteri kültürü ile
aşılanmalıdır. 100 kg yonca tohumuna 1 kg bakteri kültürü karıştırılmalıdır.

3.5 Gübreleme

Yoncaya ekimle birlikte 4 kg N ve 23 kg P2O5
verilmelidir. Yani 15 kg & lık A.nitrat veya 20 kg %21 lik Amonyum sülfat ile
50 kg %42-44 lük triple süper fosfat gübresi diskarfo çekilmeden önce toprağa
serpme olarak atılır.

Azotlu gübre yalnız ilk yıl verilir. Fosforlu gübre ise her
yıl sıra arasına banta verilerek çapa ile toprağa karıştırılmalıdır.

Şanlıurfa Araştırma Enstitüsünün yaptığı bir çalışmada 4 yılı
P2O5 ihtiyacı olan 92 kg/da fosforu ekimle birlikte bir
defada verilebileceği belirlenmiştir.

3.6 Sulama

Bir yılda 6-8 kez biçim yapılabilmekte ve yıllık su tüketimi
sıcak yörelerde 2500 mm ye kadar varmaktadır. Nisan,Mayıs ve Eylül aylarında 15
gün arayla, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında ise 10 günde bir sulanmalıdır.
Her sulamada toprağın 0-120 cm si tarla kapasitesine getirilecek şekilde su
verilmelidir. Yonca sulamasında dikkat edilecek önemli bir husus her biçimden
sonra mutlaka sulanmalıdır. Sulamalar uzun tava veya yağmurlama metoduyla
yapılmalıdır.

3.7 Bakım

Temiz bir yonca tarlasına sahip olmanın en doğru yolu temiz
ve küskütsüz tohum ekmek ve tarlayı ekimden önce yabancı otlardan temizlemektir.
İlk yıl yoncanın gelişmesi için gerektikçe çapa yapılmalıdır. Diğer yıllarda ise
tarlanın yabancı otlardan temizlenmesine özen gösterilmelidir.

3.8 Hastalıkları, Zararlıları ve Mücadelesi

Yoncanın en önemli hastalık etmeni virüstür. Virüsten
sakınmak için en etkili önlem, sertifikalı tohum, daha önceden virüsle bulaşık
olmayan toprak ve temiz sulama suyu kullanılmalıdır.

Yoncanın en önemli iki zararlısı yaprak biti (Püseron) ve
yonca hortumlu böceğidir. Yoncanın en büyük düşmanı küsküt otudur. Küsküt, ince
sarı sülükleri ile yoncanın gövdesini sararak besinini alır,zayıf düşmesine yol
açar. Küsküt görüldüğü zaman tohum bağlamadan yonca biraz dipten biçilmeli veya
küsküt az ise elle toplanıp yakılmalıdır.

3.9 Hasat, Harman ve Depolanması

Otu için yetiştirilen yoncanın en uygun biçim zamanı %10
çiçeklenme devresidir. Biçim yüksekliği 8-10 cm olmalıdır. Son biçim daha
yüksekten yapılmalıdır. Biçimden sonra yoncanın hayvanlarda şişkinlik yapmaması
için güneşte 1-2 gün soldurularak verilmesi gerekir.

Yoncanın depolanıp saklanacak ise fazla kurutulmadan ve
balyalanarak saklanmalıdır. Yonca fazla kurutulursa hem yaprakların dökülmesi
hem de A vitamini kaybına yol açar.

Yonca sılajı da yapılabilir. %25-50 çiçeklenme döneminde
biçilip silolanmalıdır.

4. VERİM VE MALİYET

Bölgemizde biçim sayısı 6-8 kez olabilmektedir. Ortalama
dekara yaş ot verimi 10-12 ton, kuru ot verimi ise 1.8-2.2 tona yaklaşmaktadır.

Kaynak: T.C. Başbakanlık GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

MsXLabs Üye Girişi