Vitaminler - B12 Vitamini (Siyanokobalamin)

Siyanokobalamin veya kobalamin adları ile bilinir. B-12 adı daha yaygındır. Barsaktan emilimi için mideden salınan özel bir protein (interensek =içsel faktör) gereklidir. Bitkisel kaynaklı besinlerde bulunmaz. Ancak hayvansal kaynaklı besinlerle alınabilir. Barsak bakterileri tarafından üretilebilir ama bu vücuda pek yarar sağlamaz zira bakteriler kalın barsakta bulunur ama bu vitamin ince barsaklardan emilebilir. Vejetaryen kişilerde yegane eksikliği oluşan vitamindir. Vücuda gerekli miktarları 3 - 4 mikrogram gibi çok az olmasına karşın önemli etkileri vardır. ( 1 gram = 1000 miligram, 1 miligram = 1000 mikrogram ) Yapısında kobalt, fosfor gibi mineraller de bulunur. Vücutta, karaciğerde depolanır. Ayrıca kalp, böbrek, pankreas, beyin, testis ve kemik iliğinde de bulunur.

B-12 Vitaminin Etkileri

İnsan vücudu için hayati değere sahiptir.
Vücuttaki tüm hücrelere gereklidir. Hücreler ne denli hızla çoğalıyorlarsa o kadar fazla B-12 vitaminine gereksinim duyarlar.
DNA sentezi için şarttır, fakat RNA için şart değil fakat yaralıdır. Bu işlevini folik asitle beraber yürütür.
Yağ, karbonhidrat ve protein metabolizmalarına etkilidir.
Demirin vücutta kullanımına etkili olup, kolin, metionin yapılmasına yardımcı olur.
Sinir hücrelerinin myelin denen kılıfının yapılması ve korunması için gereklidir.
Kan hücrelerinin yapım ve değişiminde rol alır.
Beynin belirli konulara odaklanması ve hafıza gücüne etkilidir.
Besinlerle veya sigara gibi alışkanlıklarla vücuda giren siyanürü etkisiz hale getirir.

B12 Vitaminin Eksikliği

Eksikliği normal diyetle pek ortaya çıkmaz. Vücut depoları uzun süre yetecek kadar B-12 bulundururlar. Fakat bu vitaminden yoksun diyete uzun zaman devam edenler, barsak sorunları olanlar ile mideden salınan İnterensek Faktör problemlerinde eksiklik meydana gelir. Hayvansal gıda alınmadığında eksiklik çok kolay oluşur. Özellikle tam vejetaryen anne çocuklarında doğumdan itibaren eksiklik arazları ortaya çıkar.
Sinir sistemindeki liflerde hasar oluşur. Bu durum ciddi sorunlara yol açar.
Pernisiyöz anemi denilen bir kansızlığa yol açar. ( Doğumsal olarak interensek faktör eksikliği olanlar, mide ameliyatı geçirmiş kişiler, bazı barsak parazitleri de B-12 vitamini yeterli alınmasına karşın eksikliği oluşabilir)
Dilde hassasiyet, şişme, kızarma,
Hayal görmeler, depresyon,
Kuvvetsizlik, adalelerde kasılmalar, ayak taban derisi refleksinin bozulması,
Sinir iltihaplarına bağlı olarak el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma şikayetleri oluşur.

B-12 Vitaminin Fazlalığı

Zararlı etkileri olduğu düşünülmemektedir. İnsanlara deneysel olarak çok yüksek dozlarda verilmiş ama herhangi bir zararlı etkiye rastlanmamıştır.

B-12 Vitamini Gereksinimi

Depolanabildiği için günlük alımı şart değildir.

Yaş mikrogram / gün

Yeni doğan 0.5 - 1.5

Süt çocuğu 2 - 3

Yetişkinler 3

Emziren anne 4

B-12 Vitaminin Doğal Kaynakları

Hayvansal kaynaklı besinlerle temin edilir. Sakatat denilen hayvan karaciğer, yürek ve böbreğinde bol olarak bulunur. Kırmızı et, tavuk ve balık eti ile yumurta bu vitamin yönünden zengindir. Pişirme işlemi pek zararlı değildir.

B-12 Vitaminin Tedavide Kullanımı

Değişik nedenlere yönelik olarak oldukça yaygın kullanımı vardır. Bu kullanımlarının bir çoğunun etkisi tartışmalıdır.

Bazı ilaç ve alkol kullanımında destek olarak,
Eksikliği sonucu oluşan kansızlık tedavisinde,
Sinir sistemi hastalıkları ve ruhsal hastalıkların tedavisine ek olarak,
Hızlı büyüme dönemlerinde yardımcı olarak kullanılmaktadır.