Sedef hastalığı nasıl bir hastalıktır?

• Sedef deride kırmızı üzeri beyaz pullu çeşitli büyüklükte döküntülerle seyreden, iyileşme ve tekrarlamayla ömür boyu sürebilen bir cilt hastalığıdır.
• Toplumda her 100 kişiden 1–2’sinde rastlanır.
• Genetik eğilimle ilişkilidir.
• Ailede sedef hastası bulunması, kişide sedef gelişme riskini ve yatkınlığını arttırır.
• Ancak hastalığın gelişmesinde çevresel ve kişisel faktörler de önemlidir.
• Ailesinde sedef olmayan kişilerde de görülebilir.

• Sedef, toplumun %1-3’ ünü etkileyen süreklilik göstern bir deri hastalığıdır.
• Bir alerji ya da mikrobik bir hastalık değildir.
• Ömür boyu süren alevlenme ve iyileşme dönemleri olan bir hastalıkıtr.
• Sedef bir kaç döküntü ile sınırlı olabilir veya deriyi orta-yaygın derecede tutabilir.
• Çoğu insan için sedef hafif seyretmeye meyillidir.

SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Sedef hastalığı, deri üzerinde sedef beyazı renkte pullanmaların olduğu kırmızı plaklar halinde ortaya çıkar. Derinin üst katmanı aşırı derecede büyür ve kalınlaşır.
• Tırnaklarda bozukluk olabilir.
• Sedef hastalığının sebebi tam olarak bilinmemektedir.
• Hastalığın gelişimini ve şiddetini etkileyen birçok faktör olabilir.
• Hastalığa yatkınlığı olan kişilerde aşırı stres, güneş yanığı, deriye çarpma, sürtünme gibi travmalar, bazı ilaçlar, boğaz iltihabı hastalığı ortaya çıkarabilir veya belirtilerini arttırabilir.
• Bu yüzden sedef hastaları veya ailesinde sedef olanlar sedefi arttıran veya ortaya çıkarabilen bu faktörlerden kaçınmalıdır. Bağışıklık sisteminin de etkisi vardır.

SEDEF HASTALIĞININ ÇEŞİTLERİ VAR MIDIR?

• Sedef hastalığının şekli, şiddeti, devam etme süresi,
• yerleşim yeri açısından çeşitleri vardır. En sık olarak önce küçük kırmızı bir kabarıklık oluşur.
• Giderek genişleme ve kabuklanmalar ortaya çıkar. Kabuklar sedefi beyaz veya gümüşi renklidir.
• Kabuklar kaldırıldığında altta küçük kırmızı kanama alanları görülür.
• Keskin sınırlı, genelde simetrik, çeşitli büyüklüklerde deriden hafif kabarık plaklardır.
• Vücudun her yerinde görülebilse de saçlı deri, diz, dirsek ve sırtın alt kısmı sıklıkla tutulan bölgelerdir.
• Sedef hastalığı olan kişilerde yüzde 10’a varan oranlarda eklem şikâyetleri olabilir.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

• Tedavi, hastanın genel sağlığı, yaşı, yaşam tarzı ve sedefin çeşidi, yaygınlığı, daha önce gördüğü tedaviler göz önünde bulundurularak planlanmalıdır.
• Nemlendirici krem ve losyonlar deri üzerindeki pulların giderilmesine ve kaşıntının kontrol edilmesine yardımcı olur ve güvenlidir.
• Krem, pomat, losyon, şampuan şeklinde direkt deriye uygulanan ilaçlar en sık kullanılanlardır.
• Kortizonlular, vitamin D türevi olanlar, katran içerenler sık kullanılır.
• Ağır hastalık durumunda ağızdan veya enjeksiyon yoluyla ilaçlar seçilebilir.
• Her tedavinin yan etkisi olabilir ve mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır.

SEDEFLİ HASTALAR GÜNEŞLENMELİ Mİ?

• Sedefe güneşin iyi geldiği çok eskiden beri bilinir.
• Ancak güneşlenme kısa süreli ve bilinçli olmalıdır.
• Güneş yanıkları tam tersine hastalığı arttırabilir.
• Güneş ışınlarının deride yan etkileri olabilir.
• Uzun yıllar, saatlerce güneş altında kalmak özellikle açık tenlilerde deri yaşlanmasına ve
• deri kanseri riskinin artmasına neden olur. Hastaların doktorlarına danışmalarında fayda vardır.

IŞIK TEDAVİSİ ZARARLI MIDIR?

• Ultraviyole, yapay (ışık tedavisi) ya da doğal yani güneşlenmeyle alınsın uzun vadede risklere sahiptir.
• Ancak bunun yanında sedefte çok etkin bir tedavidir ve kontrollü bir şekilde uygulandığında fazla sorun olmaz.
• Doktorunuz oluşabilecek yan etkileri de göz önüne alacaktır.
• Işık tedavilerinin bugüne kadarki en önemli dezavantajlarından biri kabin ya da lambalar halinde uygulanmasıydı. Sağlam deri de ultraviyoleye maruz kalıyordu. Bu yüzden hasta seçimini kısıtlıyordu ve yaygın sedefi olanlarda kullanmayı tercih ediyorduk. Artık sadece hastalıklı bölgeye uygulanabilen ışık tedavileri geliştirildi ve Türkiye’de de kullanılıyor.
• Işık tedavilerinden PUVA da ise bazı ilaçlar kullanılması gerekir ve hastalarda bu ilaçların yan etkileri çıkabilir. Ve hastalar oldukça esmerleşirler.
• Tüm gün güneş gözlüğü takılması ve tedavi günü güneşten korunma gerekir.
• Bu da hastanın hayatını bir miktar kısıtlar.

IŞIK TEDAVİSİNDE YENİ BİR SİSTEM OLAN LOKAL TEDAVİ NEDİR?

• Lokal ışık tedavisi sadece sedefli bölgeye uygulanan ve sağlam deri alanlarını yan etkilerden koruyan bir sistemdir.
• Tedavide Multiclear cihazı tedavisi kullanılıyor.
• Özellikle az sayıda sedefi olan ama tedaviye dirençli hastalarda kolaylıkla uygulanabiliyor.
• Sedefli hastaların önemli bir bölümü bu tür hastalardır.
• Hasta yıllarca diz ya da dirseklerindeki sedefler için çok çeşitli kremler kullanır.
• Artık ilaç sürmekten bıkar, ama ilacı bırakır bırakmaz hastalık tekrarlar.
• Bu tür hastalarda ağızdan ilaç tedavisi de sedef fazla yaygın olmadığından tercih edilmez.
• Bu yeni sistem bu hasta grubunda çok etkili ve oldukça başarılı.
• Yıllarca kremlerle çok fazla fayda görememiş, hatta ağızdan ilaçlar kullanmış hastalarda bile olumlu sonuçlar alınıyor.

LOKAL IŞIK TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?

• Sedefli bölgeler kolayca örneğin 10 santim çapında bir alana bir iki dakika kadar kısa sürede ultraviyole B veriliyor. FDA onaylı bu sistem Multiclear Sedef ve vitiligo hastalıklarının tedavisinde yeni ve gelişmiş bir tedavi yöntemi olarak yurtdışında son 3 yıldır kullanılmaktadır.
• Hastanın ağızdan herhangi bir ilaç kullanmasına gerek yok. Ama bazı hastalarda çabuk sonuç almak için çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
• Kremlerle birlikte de daha hızlı cevap alınabilir.
• Hasta günlük hayatına hiç bir kısıtlama olmadan devam eder.
• Tedavi sonrası ertesi gün uygulama yerlerinde hafif bir kızarıklık olabilir.
• Genel olarak diz dirsek gibi yerlerde 8–10 seansta oldukça tatmin edici sonuçlar alınır.
• Seans sayısı hastaya göre değişir.

SEDEFİN KESİN TEDAVİSİ VAR MI?

• Sedefe yatkınlık hastanın ömür boyu taşıdığı bir durumdur.
• Sedef lezyonlarının kaybolmasını sağlayan hem yüzeysel hem sistemik çok farklı tedaviler aylar hatta yıllar süren iyileşmeler sağlayabilir.

Sedef Hastalığı Çeşitleri

Sedef hastalığının şiddeti, görüldüğü bölgeler, ve görünüşü, çeşidine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Plak tipi psöriazis en yaygın formudur, her beş sedef hastasından dördünde bu tip görülür.
Bunun dışında, guttate, püstüler, inversa psoriasis ise daha az yaygındır, eritrodermik psöriazis ise çok nadir görülür.

Plak psöriazis
Plak psöriazis, ölü derinin ince tabakalar halinde veya pul pul dökülmesine ve kırmızı plaklar oluşmasına neden olur. Plak psöriazis rahatsızlığı olan kişilerin ciltleri genellikle kurudur ve ciltlerinde çatlaklar oluşur.

Guttate psöriazis
Guttate psöriazis, genellikle ciltte küçük kırmızı lekeler olarak kendini gösterir, ve birkaç hafta veya birkaç ay içinde kaybolur. Bu sedef hastalığı çeşidi, kol ve bacaklarda, gövdede veya başta görülür, ve bazen çocukluk veya adolesan dönemde geçirilen bir bakteriyel enfeksiyon guttate psöriazisi tetikleyebilir. Hastalığın görüldüğü bölgelerde oluşan plaklar, plak tipi sedef hastalığındaki kadar kalın değildir.

Püstüler psöriazis
Püstüler psöriazis, daha nadir görülür.
Püstüler psoriazisin bir çeşidi olan ve palmar-plantar olarak bilinen sedef hastalığı, eller ve ayaklar gibi küçük alanların, içi sıvı dolu kabarcıklarla kaplanmasına neden olur.
Diğer bir püstüler psoriazis çeşidi olan von Zumbusch ise, deride büyük kırmızı hassas
ve kabarcıklı bölgeler oluşmasına neden olur ve yaşamı tehdit edici bir psoriazis çeşididir.

Fleksural psöriaziz
Fleksural psoriazis, genellikle aşırı kilolu kişilerde görülür ve deride kıvrımların fazla olduğu
bölgelerde ortaya çıkar. Özellikle koltuk altı ve kasıklarda, sürtünme ve terleme inversa psoriazis oluşumunu artırabilir.

Eritrodermik psöriazis
Eritrodermik psoriazis, çok nadir görülen ve ağrılı bir sedef hastalığı çeşididir.
Deride geniş bir alana yayılır ve ateşli bir görünüm oluşur.
Bu psoriazis formu oldukça ciddi bir durumdur ve acil olarak tıbbi tedavi gerektirir.

Sedef Hastalığı ve Artrit
Her üç sedef hastasından birinde psoriatik artrit gelişmektedir.
Yapılan bir araştırmaya göre, sedef hastalarının kortikosteroid kullanmaları psoriatik artrit riskini artırıyor; hamilelik ise bu riski düşürüyor.

Risk Faktörleri

• Sedef hastalığı, hem erkeklerde hem kadınlarda her yaşta görülebilir, ancak yetişkinlerde daha sık ortaya çıkar. Sedef hastalığındaki en büyük risk faktörü, genetik yatkınlıktır.
• Eğer ailenizden yakın bir kişide sedef hastalığı varsa, sizde de görülme riski oldukça yüksektir.
• Sedef hastalarının yaklaşık üçte birinin kan bağlantısı nedeniyle bu hastalığa yakalandıkları bilinmektedir.
• Çevresel faktörler de oldukça önemlidir.
• Soğuk iklimlerde yaşayan kişilerde sedef hastalığı görülme riski daha fazladır ve genellikle erken yaşlarda ortaya çıkar. Etnik kültür ise sedef hastalığı riskini etkileyen diğer bir faktördür.