görelilik kütlesi,

özel görelilik kuramında hareket halindeki bir cismin kütlesi. Özel görelilik kuramından önce geliştirilen fizik kuramlarında, kütlesi m ve hızı v olan bir cismin momentumu p=mv formülüyle, enerjisi (E) ise, Eo cismin belirlenmemiş olan “durgun enerjisi” olmak üzere formülüyle verilirdi. Özel görelilik kuramında p ve E için bu formüller sırasıylap E=mc2 biçimini almıştır; burada c ışık hızı (saatte 300.000 km) ve m cismin durgun kütlesidir (yani, cismin hareketsiz durumundaki kütlesi). Bir cismin görelilik kütlesi (m/?) çoğunlukla olarak verilir. Buradan, tüm hızlar için bağıntıları elde edilir. Bir cismin hızı ışık hızına yaklaştıkça görelilik kütlesi de sonsuza yaklaşır, bu nedenle de cisme ne kadar momentum ve enerji eklenirse eklensin, hızı her zaman c’nin altında kalır.

Einsteinin kütle-enerji bağıntısı,

Albert Einstein’m geliştirdiği özel görelilik kuramında, kütle (ra) ile enerji (m) arasındaki ilişkiyi tanımlayan bağıntı. Bağıntı, E=mc2 formülüyle gösterilir; burada c, ışık hızıdır ve saniyede 300.000 km olarak alınır.

Özel görelilikten önceki fizik kuramlarında, kütle ve enerji, birbirinden ayrı bütünlükler olarak kabul edilirdi. Ayrıca, hareketsiz haldeki bir cismin enerjisi için rasgele bir değer belirlenirdi. Buna karşılık özel görelilikte, hareketsiz bir cismin enerjisi mc2 olarak belirlenir. Buna göre, ra kütleli her cisim, rac2’lik “duruk enerji”ye sahiptir; potansiyel olarak olanaklı bu enerji, başka enerji biçimlerine dönüştürülebilir. Kütle- enerji bağıntısı ayrıca, bu tür bir dönüşüm sonucunda cismin enerji salması durumunda kütlesinin azalacağını gösterir. Duruk enerjinin bu biçimde başka enerji biçimlerine dönüşmesi olayları, sıradan kimyasal tepkimelerde ortaya çıkar; daha büyük dönüşümler ise çekirdek (nükleer) tepkimeleri sırasında gerçekleşir. Bu durum özellikle, hidrojen atomunun helyum atomuna dönüştüğü çekirdek kaynaşması (füzyon) tepkimeleri için geçerlidir; bu tepkimeler sırasında hidrojen atomunun duruk enerjisinin yüzde 0,7’si başka» enerji biçimlerine dönüşür.