Getúlio Vargas

Getúlio Vargas

Getúlio Dornelles Vargas (19 Nisan 1883, Sao Borja - 24 Ağustos 1954, Rio de Janeiro, Brezilya), 1930-1945 ve 1951-1954 dönemlerinde Brezilya devlet başkanı. Kimilerince ilkesiz bir diktatörlük kurmakla suçlanmasına karşın, büyük işadamlarıyla toprak sahiplerine karşı açtığı savaştan ötürü yandaşlarınca Yoksulların Babası olarak yüceltilmiştir.

Rio Grande do Sul eyaletinin nüfuzlu ailelerinden birinin oğluydu.1908'de Porto Alegre Üniversitesi Hukuk Okulu'nu bitirir bitirmez siyasete atıldı.1922'de Ulusal Kongre'ye girerek 4 yıl görev yaptı.1926'da, Başkan Luis Pereira de Souza hükümetinde maliye bakanı oldu.1928'de Rio Grande do Sul valisi seçildi.1930'da devlet başkanlığına aday olduysa da bir reform programı çevresinde sürdürdüğü seçim kampanyasını başarıya ulaştıramadı. Yenilgiyi kabul etmiş görünmekle birlikte ekimde yandaşlarının başlattığı devrimin başına geçti. 3 Kasım 1930-17 Temmuz 1934 arasında geçici başkan olarak mutlak iktidarı elinde tuttu. 17 Kasım 1934'te, kurucu meclis tarafından başkan seçildi.10 Kasım 1937'de anayasal hükümeti deviren bir darbenin önderi olarak, totaliter niteliğini gizlemeyen Estado Novo'yu (Yeni Devlet) kurdu.

1930 öncesinde Brezilya, büyük toprak sahiplerinin egemenliğindeki bir özerk eyaletler federasyonuyla yönetiliyordu. Vargas döneminde bu sistem yıkıldı.Vergi düzeni değiştirilerek, eyalet yönetimleri ve yerel yönetimler merkezi otoriteye bağımlı kılındı.Seçmen sayısı dört katına çıkarıldı ve gizli oy ilkesi getirildi.Kadınlara oy hakkı tanındı, geniş eğitim reformları yapıldı, sosyal güvenlik yasaları çıkarıldı, işçi sınıfı hükümet eliyle örgütlenerek denetim altına alındı.Yatırımlar hızlı bir sanayileşme programıyla canlandırılırken, işçilere asgari ücret gibi çok çeşitli destekler sağlandı.Ama Vargas özel girişim düzenine müdahalede bulunmadığı gibi reformları da kırsal kesimdeki yoksullara ulaşmadı.
II. Dünya Savaşı sonrasında Brezilya'da esen demokrasi rüzgarının etkisiyle 29 Ekim 1945'te bir darbeyle Vargas devrildi.Bununla birlikte geniş bir halk desteğine dayanıyordu.Aralık 1945'te Rio Grande do Sul'dan senatör seçilmesine karşın, 1950'ye değin siyasal etkinlikten uzaklaşmış gibi görünüyordu.Ama 1950'de Brezilya İşçi Partisi'nin (PTB) adayı olarak girdiği seçimleri kazanarak yeniden ortaya çıktı.31 Ocak 1951'de başkanlık görevine başladı.

Kongre'nin, çok sayıda siyasal partinin ve kamuoynun denetimi altındaki seçimle belirlenmiş bir başkan olarak işçi sınıfından yandaşlarını hoşnut etmeyi de orta sınıfların yükselen muhalefetini yumuşatmayı da başaramadı.Bu nedenle halkın desteğini elinde tutmak amacıyla gitgide aşırı milliyetçi bir tutuma yöneldi.1954 ortalarında hükümete yönelik eleştiriler yaygınlaştı; rejim skandalları karşısında çalkalanan silahlı kuvvetler de sonunda başkanın çekilmesini talep etti.Zor karşısında görevinden çekilmeyi sindiremeyen Vargas intihar etti.

VARGAS (Getülio), brezilyalı devlet ada mı (Sâo Borja. Rio Grande do Sul, 1883 - Rio de Janeiro 1954). Avukat, milletvekili (1922) ve Maliye bakanı (1926-27). Liberallerin lideri olan Vargas, Başkan Prestes’i devirdi (ekim 1930) ve Anayasa’yı askıya alan geçici bir hükümet kurdu (3 kasım 1930) Sâo Paulo ayrılıkçı hareketini bastırdı (1932); parlamenter rejimi ortadan kaldıran bir Anayasa'yı onaylayan ve milletvekilleri meclisine meslek temsilcilerini de katan bir kurultaya Kurucu medis'i seç tirtti (1933). Bu meclis Vargas'ı dört yıl için Başkan seçti (17 temmuz). Komünistlerin eylemleri karşısında (1935) Margas, başkanlığını daha altı yıl uzatan, Parlamento' yu ve partileri fesheden ve "Yeni Devlet’ i kuran diktatörce bir Anayasa ilan etti (kasım 1937). Nazi eğilimli bütünlükçülerin (ya da "Yeşil gömlekliler") direnişini kırdı (1938) ve önemli reformlara girişti: çalışma süresinin kısaltılması, ücretli tatil, sosyal haklar, melezlerin ve zencilerin korunması, SALTE planı (sağlık, beslenme, taşımacılık, enerji). Vargas, mihver devletle rine savaş ilan etti (ağustos 1942) ve İtalya'ya bir birlik gönderdi. Bir pronunciami- ento tarafından görevinden uzaklaştırıldı (ekim 1945), 1950'de büyük bir zaferle yeniden Başkan seçildi. Va-gas politikasının tehdit ettiği dış çıkarlara bağlı muhalefet, onu intihara sürükleyen şiddetli bir kampanya başlattı.